Həftənin oyunu: Güclü şahmatçı balansı tapmağı bacarmalıdır

"Report" beynəlxalq qrossmeysterlər Vasif Durarbəyli və Burak Fıratın növbəti yazısını təqdim edir...

Yaan Elvest “Qrossmeysterin açılış hazırlığı” adlı kitabında açılış yanaşmalarını iki kateqoriyaya ayırır:

Tədqiqatçı – burada özün iş görürsən və özünə məxsus nə isə yaradırsan;

Qeyri-tədqiqatçı – daha asan üsulu seçən, yəni mövcud olan hazır üsullardan istifadə edən.

Məsələn, Elvest tədqiqatçı Mixail Botvinnik və Mixail Tala qeyri-tədqiqatçı kimi istinad edib. Həmçinin o qeyd edir ki, hazırkı dövrdə biri və ya digəri olmaq çətindir – güclü şahmatçı balansı tapmağı bacarmalıdır.

Əvvəl də qeyd edildiyi kimi, qeyri-tədqiqatçı yanaşma, xüsusilə də təcrübəsi az olanlar üçün ən rahatıdır. Öyrənmək üçün bu yanaşmaya sadəcə, jurnalları və ya bizdə olduğu kimi, bloqları oxumaq aid ola bilər. Bizim təhlildə göstərilən bəzi fikirləri istənilən səviyyəli oyunçunun dərhal tətbiq etməsi mümkündür. Ən vacibi isə budur ki, haqqında yazdığımız bütün oyunlar “təzədir”. Yəni, burada oxuduğunuz ideyaların hamısı sizin əleyhinizə tezliklə təkrarlana bilər.

Bir azdan barəsində oxuyacağınız ilk oyun bu Həftənin Oyunu məqaləsinə namizəd idi. Maraqlıdır ki, “Həftənin Oyunu: Şahmatda rəqibə işgəncə vermək necə olur?” məqaləmizdə oxşar şəkildə başlayan bir oyunu təhlil etdik. Əgər oxumamısınızsa, yoxlayın! Ümid edirik ki, təhlilərimiz sizin açılış səhvləri etməyinizin qarşısını alacaq.

Teodora İnyak (2319) - Neboyşa Nikçeviç (2412) [E04]

“Montenegro Chess Festival Mix 2021” (4), 21.03.2021

1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.g3 dxc4 5.Fg2 Ac6 6.0–0

Tb8 7.e3 b5 8.b3 cxb3 9.axb3 a6 10.Ve2 Fb7 11.Fd2 Fd6 12.Tc1

Ae7 [12...0–0 “Həftənin oyunu: Şahmatda rəqibə işgəncə vermək necə olur?” yoxlayın.]

13.Ae1 c6? [13...Ae4 14.Fa5 0–0 15.Ad2 (15.Ad3 h6 16.Ta2 Vd7 17.Tac2) 15...Axd2 16.Fxd2 Fxg2 17.Şxg2 Vc8 18.Ad3 kompensasiya var]

14.Ad3+= Ad7 15.Ac3 [15.Fa5! Fc7 16.Fb4+_]

15...Fc7 16.Ae4 a5

17.f4 [Aqressiv şəkildə davam edir. Ağlar vəzir tərəfdən mövqeli oynaya bilərdi.]

[17.Aec5 Axc5 18.Axc5 Fc8 19.Ve1 b4 20.Tc2 0–0 21.Td1 kompensasiya var; 17.Adc5 Axc5 18.dxc5 0–0 19.Td1 Ad5 20.Ad6 f5 21.e4 fxe4 22.Vxe4 Vf6 23.Ve1 kompensasiya ilə.]

17...0–0 18.Ae5 Axe5 19.fxe5 Ta8 20.Vh5 Fc8? [20...Ad5 21.Tf1 Ve7 22.Tf2 hücum ilə.]

21.Tf1 Ag6 22.Ag5 h6

23.Axf7+– Txf7 24.Txf7 Şxf7 25.Tf1+ Şg8 26.Vxg6

1–0

Həftənin Oyunu: Peter Prohaska – Kevin Vanq

Dostum Peter həftənin oyunu rubrikasına ikinci dəfədir daxil olur. Lakin bu dəfə o, udan tərəfdədir! O, dərin ev hazırlığı və yüksək səviyyədə icra nümayiş etdirdi.

Kritik Mövqe (Gediş Qaralarındır)

(19) Peter Prohaska (2581) – Kevin Vanq (2402) [E06]

“Charlotte Spring GM 2021” (9), 22.03.2021

1.d4 d5 2.c4 e6 3.g3 Af6 4.Fg2 Fe7 5.Af3 0–0 6.Ac3!? [Yaxşı öyrənilmiş 6.0–0 xəttindən yayınma.]

6...dxc4 [Ən prinsipial cavab.]

7.Ae5

Vd6?! [Qara üçün bu davam yolunun heyranı deyiləm]

[7...Ac6 8.Fxc6 bxc6 9.Axc6 Ve8 10.Axe7+ Vxe7 11.Va4 c5 12.dxc5 Vxc5 13.Fe3 Vc7 (13...Vh5 14.f3 Fb7 (14...Ad5 15.Axd5 (15.Va5 Fb7 16.0–0–0 keçir “14... Bb7” (16.0–0 Bu da bir seçimdir, lakin, Ağlar üçün burada oynamaq praktiki olaraq çətindir.) ) 15...exd5 16.Fd4 Fh3 17.Şf2 Tfe8 18.Tad1 Te6 19.Td2 Tae8 20.Vxa7+= 0–1 (43) Gozzoli,Y (2640)-Nihal,S (2513) Chess.com INT 2016) 15.0–0–0 Ad5 16.Va5 Vh3 17.Fd4N (17.Fd2 Vg2 18.Axd5 Fxd5 19.The1 f6 (19...Vf2?! 20.e4 Fc6 21.Tf1 Vb6 22.Fc3 Vxa5 23.Fxa5+= ½–½ (44) Nisipeanu,L (2680)-Raja,H (2432) Budapest 2019) 20.Fc3 Vxh2 21.e4 Fc6 Gərgin) 17...f6 18.Td2 Axc3 19.Fxc3 Fc6 (19...Vg2? 20.Thd1+_ Fc6 21.Va6 Tac8 (21...Tfc8 22.Td6 Fe8 23.Txe6 Fb5?? 24.Vxb5 Qara vəzir e6-ını qorumur.) 22.Td6 Fd5 23.e4+–) 20.g4+= (20.Va6 Tfc8 21.Td6 Fe8= 22.Txe6?? Fb5–+) ) 14.0–0–0 Karuananın həmin dövrdə tapdığı yeniliyin Nakamuranın çıxışına böyük təsiri oldu. Nakamura bu variantı oynamağı dayandırdı.

14...Ag4 (14...Fb7 15.f3 Ad5 16.Fd4 Tfd8 17.Axd5

a) 17.Şb1 Axc3+ 18.Fxc3 Vc5 19.Txd8+ Txd8 20.Td1 Txd1+ 21.Vxd1 Vd5 22.Vxd5 Fxd5= ½–½ (31) Navara,D (2717)-Karthikeyan,M (2606) Caleta 2020;

b) 17.e4 Axc3 18.Fxc3 Vb6!?N (18...Vc6? 19.Vxc6 Fxc6 20.Fa5 Txd1+ 21.Txd1 Tc8 22.Td4+= 1–0 (58) Banusz,T (2620)-Michalik,P (2595) chess.com INT 2020) 19.Txd8+ (19.Va5 Ve3+ 20.Şb1 Txd1+ 21.Txd1 f6 Yeganə gediş. 22.Td8+ Txd8 23.Vxd8+ Şf7 24.Vd7+ Şg6 25.a3 (25.Vxb7 Vd3+ 26.Şc1 Vf1+ 27.Şc2 Vd3+=) 25...Vd3+=) 19...Txd8 20.Td1 Txd1+ 21.Vxd1 Ve3+ 22.Şb1 Vd3+ 23.Vxd3 cxd3=; 17...Txd5 18.Fc3 Vb6 19.Txd5 exd5 20.Vd1!N (20.Td1 Vh6+ 21.Şb1 Fc6 22.Va3 Vxh2=+ 0–1 (64) Yilmaz,M (2604)-Atabayev,S (2425) Moscow 2019) 20...f6 21.Vd4+=) 15.Td2 Axe3 16.fxe3 Tb8 17.Thd1 a5 18.Şb1 h6 19.Şa1 Proqram bəzi gedişlər üçün 0.00 göstərir, lakin, aydındır ki, hamı Ağların mövqeyində olmaq istəyərdi. 19...Tb4?! 20.Vc2 Tb8 21.Ve4 Fb7 22.Vd4+= 1–0 (49) Caruana,F (2822)-Nakamura,H (2777) Saint Louis 2018; 7...c5 Nakamura 7...Ac6 və 7...Vd6-da əhəmiyyətli məğlubiyyətlərə tab gətirdikdən sonra Nakamura Champions Chess turunda Dubova qarşı 7...c5 oynayır. 8.dxc5 Vxd1+ 9.Axd1 Fxc5 Ağlar bir neçə üsulla davam edə bilər və bu mövqe mübahisəlidir. Daha dərinə getmək istəmirəm. Gəlin, Nakamuranın oyunlarına baxaq. 10.Ae3 c3 11.bxc3 Abd7 12.Ad3 Fe7?! İkinci oyun. (12...Tb8 13.Ac4 b6 14.Ff4 Fb7 15.Fxb7 (15.Fxb8 Fxg2 16.Fd6 Fxh1 17.Fxf8 Şxf8 18.f3 Fg2 19.Af4 Fh1 20.Ad3 (20.Şf1 b5 21.Ab2 e5 22.Afd3 Fa3 23.Ad1 e4 24.A3f2 Fxf3 25.exf3 exf3 26.Tb1 a6 27.Tb3 Fc5 28.c4 bxc4 29.Txf3 Mürəkkəb vəziyyət.1–0 (72) Dubov,D (2699)-Karjakin,S (2752) chess24.com INT 2020) 20...Fg2 21.Af4 Fh1 22.Ad3 Bu onların sonuncu oyunu idi. ½–½ (22) Dubov,D (2702)-Nakamura,H (2736) chess24.com INT 2020) 15...Txb7 16.Tb1 Ad5 17.Aa5 Axf4 18.Axb7 Axd3+ 19.exd3 Fe7 20.c4 Tb8 21.c5 Txb7 (21...Ae5 22.Aa5N (22.f4 Axd3+ 23.Şe2 Txb7 24.Şxd3 Fxc5= ½–½ (60) Harikrishna,P (2724)-Karjakin,S (2754) Jerusalem 2019) 22...Axd3+ 23.Şe2 Axc5 24.Ac6 Tb7 25.Axe7+ Txe7 26.Thd1+= Bəlkə də çox bir şey yoxdur.) 22.c6 Tc7 23.cxd7 Txd7 24.Şe2 g6+= Bu variantda onların 3 oyunundan birincisidir. Dubov onların üçüncü oyununda 15.Bb7 gedişini təkrarlamadı. İki səbəb ola bilər: Dubov burda bir üstünlük görmədi və ya üçüncü oyunda etdiyi kimi heç-heçə etmək istədi. ½–½ (44) Dubov,D (2699)-Nakamura,H (2736) chess24.com INT 2020) 13.a4! Tb8 14.a5 Ac5 15.Ac4!?N Potensiallı davam yolu kimi görünür.. (15.Axc5?! Fxc5 16.Fa3 Fxa3 17.Txa3= ½–½ (38) Dubov,D (2699)-Nakamura,H (2736) chess24.com INT 2020) 15...Fd7 16.Axc5 Fxc5 17.Ff4 Tbc8 18.Fxb7 Fxf2+ 19.Şxf2 Txc4 20.Thb1+=]

8.a4!? Va6 [8...Td8 9.Ab5 Va6 (9...Vb4+?? 10.Fd2 Vxb2 11.Axc4+– 1–0 (19) Oparin,G (2924)-Tan,J (2712) Chess.com INT 2019) 10.0–0 Ae8 11.Vc2 Ac6 12.Vxc4 Axd4 13.Fe3! Af5 14.Fc5 Fxc5 15.Vxc5 Vb6 16.Vxb6 axb6 17.Tfd1+= Afd6 18.Tac1 f6 19.Ac4 Fd7 20.Axc7 Fxa4 21.Txd6 Axd6 22.Axd6 Ta7+_1–0 (49) Meier,G (2628)-Nisipeanu,L (2672) Dortmund 2018]

9.0–0 Ac6 [9...c6 10.Fg5! Abd7 11.Ae4!?N (11.f4!?) 11...Te8 12.Fxf6 Axf6 13.Vc2 kompensasiya ilə; 9...Abd7 10.Ab5 Axe5 11.dxe5 Əsas xəttə keçir; 9...Td8 10.Ab5 Ae8]

10.Ab5 Axe5 11.dxe5 Td8 12.exf6 Txd1 13.Txd1 Fd6 14.Ff4

Va5 [14...e5?? 15.Axd6 cxd6 16.Fxe5 Va5 17.Txd6 Fg4 18.Fc3 Vc7 19.Tad1+– 1–0 (30) Nisipyanu L (2656) – Nakamura H (2745) Xantı-Mansiysk 2019]

15.Axd6! [15.Fd2 Bir çox insan burda heç-heçə edib, amma Prohaska bura o məqsədlə gəlməmişdi.... 15...Va6 16.Fc3 Vb6 17.Fd4 Va5 18.Fc3 Vb6 19.Fd4 Va5 20.Fc3 Vb6 ½–½ (20) Maghsoodloo,P (2674)-Wang,H (2758) Caleta 2020]

15...cxd6 16.Txd6 gxf6N [16...h5? 17.fxg7 Şxg7 18.Fd2 Vc7 19.Fc3+ f6 20.Tad1+– 1–0 (37) Lodici,L (2492)-Krasteva,B (2259) Graz 2020]

17.Fh6! [Yeganə gediş.]

17...e5 18.Tad1 Fe6 19.Fxb7 Tb8+=

[Yenə də köhnə hamam, köhnə tas! Mövqe 0.00-dır. Lakin heç də bərabər deyil! Kontekst üçün “Beynəlxalq qrossmeysterdən həftənin ən yaxşı oyunu ilə bağlı təhlil”i yoxlayın. Aydındır ki, Prohaska bu mövqeni yaxşı bilir və inamlı oynadı. Halbuki onun rəqibi xeyli vaxt xərcləyirdi.]

20.Fg2 Vc7 21.h4 f5 22.Şh2 [[Qaralar çox diqqətli olmalıdır.]

22...Te8 [[Görünür ki, qeyri dəqiqdir.]

[22...e4 23.f3 e3 24.Fxe3 Te8 25.Ff4 Vc5 Proqram ağ filin qarşısını kəsmək üçün piyadanı qurban verir və bunu 0.00 adlandırır :). Hərçənd, bu, əsl oyunçu üçün məntiqsizdir.]

23.Fc6! Tc8 24.e3 [Tələsmək. Piyadanı vaxtında bir pillə hərəkət etdirmək yaxşı fikirdir.]

24...Tb8 25.T1d2 Va5 26.Td1 Vc7

27.e4!? [Ağlar mövqeni bir az açır.]

27...fxe4 28.Fxe4 Te8 29.Fc6 Tb8 30.T1d2? [30.Fg2! Ff5? 31.Tc6 Ve7 32.Td5+– Qaralar d xəttini vaxtında qoruya bilmədi.]

30...Ve7? [Qaralar heç-heçə olmaq üçün yeganə şansını itirdi.]

[30...Ff5! 31.Fb5 Fd3 32.Tc6 Vb7= 33.Tf6 Ve7 34.Tc6 Vb7 35.b3? a6! 36.Txa6 Ff1–+]

31.Fg5 f6 32.Fh6 Şh8 33.Fd7! Ff7 34.Ff5+– [Qaraların vəziyyəti ümidsizdir.]

34...Fg6 35.Td7 Ve8 36.Fxg6 hxg6 37.T2d6 Vc8 38.Tf7 Ve8 39.Tdd7 Vg8 40.Fg7+

Şh7 41.Fxf6+ Şh6 42.Fg5+ Şh5 43.Şh3 Tc8 44.g4#

1–0