Həftənin ən yaxşı şahmat oyunu

Hər gün yüzlərlə qərar verməli oluruq. Bəlkə də həmin qərarlar həyatımızın gələcək istiqamətini dəyişəcək . Xoşbəxtlikdən, çoxumuz üçün bu qərarların əksəriyyəti həyati əhəmiyyətli deyillər. Digər tərəfdən, bir anlıq özünüzü şirkət rəhbəri yerinə qoyun və verdiyiniz qərarların əksərinin həmin şirkətin gələcəyi üçün necə həlledici ola biləcəyini düşünün.

Məsələn, təsəvvür edin ki, "Yahoo!"nun təsiscilərindən olan David Filoya 1998-ci ildə axtarış mühərriki prototipini satmağı təklif edən iki tələbə yaxınlaşmışdı. Kimsə Filoya şirkəti üçün kritik bir qərar verəcəyi barədə xəbərdarlıq etsəydi, o, heç tələbələrə öz yolları ilə getmələrini və nəticədə "Google" şirkətini yaratmalarını məsləhət görərdimi?

Necə deyərlər, şahmat həyatın kiçik modelidir. David Filonun başına gələnlərə oxşar hallarla şahmatçılar hər oyunda üzləşə bilərlər. Vaxt məhdudiyyətinə görə şahmatçılar hər bir gedişdə xeyli zaman sərf edə bilməzlər. Bu baxımdan, istifadə edilə biləcək ən yaxşı üsul hansı mövqelərin kritik olduğunu təyin etmək və vaxtlarının çoxunu həmin mövqelər üzərində çalışmağa sərf etməkdir.

Kritik mövqeləri tapmaq - güclü şahmatçılara xas xüsusiyyətdir. Bənzəri həyatda yüksək səviyyəli qərarlar qəbul edən insanlarda var. Şükürlər olsun ki, şahmatda bu qabiliyyət üzərində məşq etmək, proqnozlaşdırılması müşkül olan real həyatdakı qabiliyyətdən dəfələrlə asandır!

Kritik mövqe: Bir qərarın oyunun nəticəsini əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirə biləcəyi andır.

Yəqin sizə maraqlıdır: oyunda kritik mövqe necə təyin edilir? Bu konsepsiyanı qısa bir bloq yazısında izah etmək praktik deyil; Lakin mən bu bacarığı inkişaf etdirməyin ən asan yolunun mümkün qədər oxşar misalları həll etməkdə görürəm. Nəhayət, kritik qərarların veriləcəyi mövqeləri tanımağa başlayacaq və həmin mövqelərdə daha çox vaxt sərf edəcəksiniz. Ümid edirəm, bu kritik mövqeləri nəinki tanıyacaq, həm də davamiyyət üçün ən yaxşı yolları tapacaqsınız!

Bu gündən oyun analizimizi təqdim etməzdən öncə bir neçə kritik mövqeyi həll etmək üçün sizə təqdim edəcəyik. Bu, sizə öz düşüncənizi oyunda baş verənlərlə müqayisə etmək fürsəti tanıyacaq.

Həftənin oyunu

Bu həftə bütün gözlər "Tata Steel" şahmat festivalında olduğu müddətdə, yüksək səviyyəli açılış hazırlığını heyranedici performansla sonlandıran oyun Rusiyanın Çelyabinsk şəhərindəki Lozovatsky xatirə turnirində baş vermişdi.

Həftənin oyunu: Andrey Jiqalko – Vyaşeslav Zarubitski

Kritik mövqe 1 – Ağın gedişi (çox çətin)

Kritik mövqe 2 - Ağın hərəkəti (çətin)

Jiqalko Andrey (2527) - Zarubitski Vyaçeslav (2448) [D17]

“Lozovatski Memorial Turniri” - A 2021 (8.10), 21.01.2021

[Durarbəyli, Vasif]

1.d4 [Jiqalko adətən 1.e4 oynayır, lakin bu oyun üçün düşüncəsində fərqli bir fikir var idi ...]

1 ... d5 2.c4 c6 3.Af3 Af6 4.Ac3 dxc4 5.a4 Ff5 6.Ah4

Fd7 [Bu, rəqibin seçiminə qarşı mümkün olan ən kəskin davam yoludur. Əgər şahmat qrossmeysteri əvvəllər etmədiyi bir gedişdən yararlanırsa, çox diqqətli olmaq lazımdır! Aydındır ki, Jiqalko Zarubitskinin əvvəl oynadığı xəttə qarşı bir plan hazırlamışdı. Buna baxmayaraq, Zarubitski Jiqakonun duel təklifini qəbul etdi və əvəzini artıqlaması ilə ödədi.]

[6 ... Fc8 Fil d xəttini bağlamır, bu səbəbdən 7.e4-ə qarşı e5 gedişi mümkündür. Bu açılışı Qara ilə oynayacağınız təqdirdə bu davamiyyəti təhlil etməyinizi məsləhət görürəm. 7.e4 (7.e3 Fg4 Bu gediş ən etibarlı davamdır. 8.Fe2 Fxe2 9.Vxe2 e6 10.Vxc4 Fe7 11.0–0 0–0 12..Af3 c5 13.dxc5 Vc8 14.e4 Vxc5 15.Vxc5 Fxc5 16 .e5 = 0–1 (59) Navara, D (2705) -Giri, A (2732) Varşava 2013) 7 ... e5! 8.Fxc4 (8.Af3 exd4 9.Vxd4 Vxd4 10.Axd4 Fc5) 8 ... exd4 9.e5 dxc3! Bu, bir vəzir qurbanı kimi görünə bilər, lakin b4 fil kəşf hücumu səbəbindən müvəqqətidir. 10.Fxf7 + Şxf7 11.Vxd8 cxb2 12.Vc7 + Şe6 13.Vxc8 + Abd7 14.Vxb7 bxa1V 15.Vxc6 + Şf7 16.e6 + Şg8 17.0–0 Ve5 18.Vxa8 Vxe6 ½ – ½ (42) Larsen, B-Teschner, R Wageningen 1957]

7.e4! [7.g3 Zarubitskinin əvvəlki rəqibi prinsipal davam yolunu oynamadı. Oyun bəzi qəlizliklərdən sonra heç-heçə yekunlaşdı.. 7 ... e6 8.Fg2 ½ – ½ (33) Qasanov E (2481) - Zarubitski, V (2451) Moscow 2019 8 ... c5 !? 9.Fxb7 (9.d5 ?! exd5 10.Axd5 Ac6 11.0–0 (11.Vc2 ?! Axd5 12.Fxd5 Ab4 13.Ve4 + Fe7 14.Fxc4 0–0 15..Af5 Fxf5 16.Vxf5 Vd4 17.Fd3 Axd3 +) 18.Vxd3 Vb4 + 19.Şf1 Qara daha yaxşı inkişaf edir və Ağın zəif piyada quruluşu Qaraya parlaq gələcək verir. 0–1 (32) Nyback, T (2545) -İvançuk, V (2716) Antalya 2004) 11 ... Axd5 12 .Fxd5 Fe7 13..Af3 Ff6 14.Fxc4 0–0 = ½ – ½ (22) Harika, D (2391) -Tairova, E (2271) Heraklion 2004) 9 ... Fc6 10.Fxa8 Fxa8 11.d5 exd5 12.0 –0 d4 13..Ab5 Ac6 Qaranın ağ damalı fili və güclü mərkəz maddi çatışmazlığı kompensasiya edir. 1-0 (70) Taylor, M (2336) -Anderson, J (2205) Margate 2012]

7 ... e6 8.Fxc4 Axe4 9.Axe4 Vxh4 10.Vf3 Fb4 + 11.Şf1

f5? [11 ... h6 Bu, bərabərliyə aparan yeganə yol kimi görünür, ancaq Qara bunu yeganə gedişlərlə nail olur. 12.Ff4 0–0 13.Fe5 f5 Tək gediş. Ağ At f6-nı güclü bir hücumla təhdid edirdi. 14.Ag3 Şh7 15.Ah5 c5! Tək gediş. Bu ardıcıllığı insanlar üçün görmək çətindir. Təəccüblü deyil ki, bu gediş yalnız yazışmalı şahmatda edilib. (15 ... Tg8? 16..Af4 Ve7 17.g4! ağda böyük üstünlük. Qaranın əks oyunu yoxdur və Ağ nəhayət şaha çatacaq.) 16.Vxb7 (16.Fxg7 Ac6! 17.Vh3 (17.Fxf8 Txf8) 18..Af4 Axd4 19.Vxb7 Tf7 20.Vb8 Vf6 gərgin. Vəziyyət iki tərəflidir. Qara fiqurların aktivliyi keyfiyyəti kompensasiya edir.) 17 ... Vxh3! (17 ... Vg5? 18.Tg1! F4, və daha sonra g4 hazırlaşır. 18 ... Tf7 19.f4 Vg6 20.g4 Txg7 21.Şf2! Fe8 (21 ... Tgg8 22.gxf5 Vxf5 23.Fd3 + -) 22.Fe2! f5 22 ... Şh8 23 almadan əvvəl h5 müdafiə edir .gxf5 Vxf5 24.Vxf5 exf5 25.Axg7 Axd4 26.Fc4 + - 1–0 (75) Sisak, R (1926) -Baciak, M (2179) ICCF email 2017) 18.gxh3 Tf7 19.Tg1 Tg8 20.Af6 + Txf6 21.Fxf6 Txg1 + 22.Şxg1 Şg6 23.Fh8 Şh7 24.Fe5 cxd4 25.f4 ½ – ½ (25) Tsynarev, N-Gnedov, O (2171) ICCF email 2012 25 ... Axe5 26.fxe5 Fd2 = Ağ piyada quruluşu çox pisdir və heç bir üstünlük tələb edə bilməz.) 16 ... Ve4 17.Vxe4 fxe4 18.Fxg7 Tf5! Qara bir at və fil üçün topu verir. Bu mövqe təxminən bərabər olacaq.½ – ½ (25) Balta, M (2104) -Hughes, G (2112) ICCF email 2017]

12. Ag5 Vxd4 13.Ve2! [Və bu da sürpriz! Bu gediş öncəki lövhə arxasındakı oyunlarda görülməmişdi.]

[13.Vh5 + Zarubitski yəqin ki, bu gedişi gözləyirdi. Oyunçular ümumiyyətlə əvvəlcə h5-də açıq şah verir və sonra vəziri e2-yə yerləşdirirdilər. Bunun fikiri Qara şahı zəiflətməkdir, ancaq kiçik bir fərq var: Qara bu davamiyyətdə də bərabərləşmir. 13 ... g6 (13 ... Şd8 14.Ve2 Te8 15.Fe3 Vg4 16.Af7 + Şc8 17.f3 Vg6 18.Ff4! (18.Ae5 ?! Vf6 19.f4 Fd6 gərgin 1–0 (34) Iordachescu , V (2603) -Məmmədzadə, G (2316) Bakı 2014) 18 ... Vxf7 19.Ve5 Şd8 20.Vc7 + Şe7 21.Vxb7 ağda böyük üstünlük) 14.Ve2 h6N (14 ... Aa6 15..Axe6 Ve4 16.Vxe4 fxe4 17.Fxa6 Fxe6 18.Fxb7 Td8 19.Fxc6 + Şf7 20.Fe3ağ üstün 1–0 (40) Hracek, Z (2631) -Michalik, P (2471) Slovakiya 2011) 15..Axe6 Fxe6 16.Vxe6 + Şd8 17.Fe3 Vd6 18.Vxd6 + Fxd6 19.Ff7 Ad7 20.Fxg6 f4 Bərabərlik üçün yaxşı şanslar. Bəlkə də Zarubitski elə nu mövqeni hədəf almışdı.]

13 ... 0-0 [24 dəqiqə. Zarubitski bu nöqtəyə qədər kifayət qədər sürətli oynayırdı. Aydındır ki, o Ağdan bu son gedişi gözləmirdi. 13 ... Aa6 14..Axe6 Ve4 15..Axg7 + İndi piyada g7-dədir, buna görə Ağ piyada qazana bilər. 15 ... Şd8 16.f3 Vxe2 + 17.Şxe2 + -; 13 ... h6 14..Axe6 Fxe6 15.Vxe6 + Şd8 16.Fe3 Buradakı fərq f5 piyadasının zərbə altında qalmasıdır. 16 ... Vd6 17.Vxf5 Ad7 18.Vg4 Ve7 19.Td1]

14.Fxe6 + Şh8 15.h4 !! [Təəccüblüdür ki, bu səssiz və tək gediş oyunu bitirir! Qaranın buna qarşı heç bir təsirli imkanı yoxdur. Bu gedişin vacibliyini ana xətdə görəcəksiniz.]

[15.Fe3? Vf6 16.Td1 Fxe6 17.Fd4 Vxg5– +; 15.Vh5 h6 16..Af7 + Txf7 17.Fxf7 f4! Qara xanalı filin irəliləməsini dayandırır. 18.Vf3 Fd6 Mövqe gərgindir, çünki Ağ fillə irəliləyə bilmir.]

15 ... h6 [15 ... Vf6 16.Fa2 h6 (16 ... Aa6? 17..Axh7! + -) 17.Ff4 Aa6 18.Fe5 Vg6 19.Td1 Tad8 20.Th3 Ac5 (20 ... f4 21.Vd3 Vxd3 + (21 ... Ff5 22.Vxd8 + -) 22.Thxd3 Ac5 23.Td6 hxg5 24.Th6 #) 21.Td6 + -]

16.Fe3 Vf6N [16 ... Vg4 17.Vd3 Vh5 (17 ... Fxe6 18.Axe6 Tc8 19.Af4 Aa6 20.f3 Vg3 21.Th3 + - Vəzir tələyə düşür.) 18.g4! Vg6 (18 ... Vxg4 19.Fd4! C5 (19 ... Fxe6 20.Axe6 Tf7 21.Tg1 Ve4 22.Vxe4 fxe4 23.Fxg7 + Şh7 24.h5 !! Fikir budur: Top g6 və h6-ını götürmək. Qara digər dividendləri güzəştə getmədən dayana bilməz.24 ... Tf5 (24 ... Ad7 25.Tg6 Fd2 26.Şe2 Ff4 27.Tag1 Te8 28.Axf4 Txf4 29.Txh6 + Şg8 30.Fe5 ++ -) 25.Td1 Txh5 26.Td8 + -) 20.Fxg7 + Şxg7 21.Tg1 Vh5 22.Vd6 hxg5 23.Txg5 + Vxg5 24.hxg5 + -) 19.Vc4 f4 20.Ff7 Fe6 21.Fxe6 fxe3 22.Vxb4 Aa6 23.Vd4 Txf2 + 24.Şg1 Ac7 25. Vf6 26.Vxe3 Txb2 27.Te1 + - 1-0 (48) Schulenberg, H (2206) -Bevan, P (2091) ICCF email 2017]

17. Td1! Fxe6 18.Fd4 [h4-ün əhəmiyyəti. İndi g5-dəki at müdafiə olunur.]

18 ... Vg6 19.Fxg7 +! [19.Vxe6 Vxe6 20..Axe6 Tf7 21.Fxg7 + Txg7 22.Td8 + Tg8 23.Txg8 + Şxg8 24.Ac7 Fd6 25.Axa8 Aa6 Qara hələ də ümid bəsləyir, çünki at a8-ə ilişib.]

19 ... Şxg7 20..Axe6 + Şf6 21..Axf8 Fxf8 22.Td8 + - [Maddi cəhətdən Qara qabaqdadır, lakin zəif şah və irəliləmiş vəzir cinahı Qara üçün mövqeyi ümidsiz vəziyyətə gətirir. Ağ yalnız bir neçə dəqiq gediş etməlidir hansını ki Jiqalko etdi.]

22 ... Fe7 23.Tc8 f4 [23 ... Vg4 24.Vd2 Qara şah zəif olduğundan, ağ vəzirləri dəyişməməlidir. 24 ... f4 25.Vd4 + Şf7 26.Th8 Ff6 27.Vc4 + Şe7 28.Vb4 + Şf7 29.Vxb7 + Ad7 30.Vb3 + Şe7 31.Txa8 + -]

24.g4 [Ağ mövqeyini açır ki, ikinci top hücuma qoşula bilsin.]

24 ... fxg3 25.Th3 Ad7 [Ürəkdən bir fəryad. Qara nəhayət sol tərəfi aktivləşdirmək istəyir, amma bu heç nəyi dəyişmir.]

26.Txa8 Fd6 27.fxg3 Ae5 28.Şg2 Ad3 29.Şh2 [At f4 çəngəlindən müdafiə olunur.]

29 ... Fc7 30.Tf8 + [Qara təslim oldu. Oyun davam etsəydi: 30 ... Şg7 31.Ve7 + Vf7 32.Vxf7 #

1-0.

Vasif Durarbəyli və Burak Fırat

Beynəlxalq qrossmeysterlər.