Bakı 12° C
https://static.report.az/photo/4ff64681-e79e-3ece-afba-4965a781c86e.jpg
Bir zamanlar “həyatın qaynadığı” və çiçəklənən Azərbaycanın Ağdam şəhəri “Lonely Planet” jurnalı tərəfindən “Qafqazın Hirosiması” adlandırılıb. Elə həmin vaxtdan Ağdama həm də “ruhlar şəhəri” deyilməyə başlanılıb. Erməni işğalından əvvəl şəhərdə ağır, yüngül və qida sənayesi, eləcə də kənd təsərrüfatı yaxşı inkişaf etmişdi, zavodlar və kombinatlar, dəmiryol stansiyası və hava limanı, dram teatrı və musiqi peşə məktəbi fəaliyyət göstərirdi. Bu gün isə onların demək olar ki, hamısının dağıntıları qalıb.
"Report"un məlumatına görə, bu barədə Oxu.az-da dərc olunan məqalədə deyilir.
Lakin 44 günlük Vətən Müharibəsindən sonra işğal olunmuş torpaqların azad edilməsi ilə Ağdam yenidən canlanmağa başladı.
“Biz elə bir şəhər, elə elə bir Ağdam quracağıq ki, bütün dünyaya nümunə olacaqdır”, - Prezident İlham Əliyev mayın 28-də Respublika Günündə Ağdama səfəri zamanı deyib.
Azad edilmiş ərazilərin inşası və bərpası, əsasən onların minalardan təmizlənmə sürətindən asılıdır. Yerə vurulmuş işarələr mina və mərmilərin təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edir. Artıq təmizlənmiş ərazilərdə tikinti işləri tam sürətlə gedir. Hazırda Bərdə və Ağdam şəhərləri də daxil olmaqla, regionun 20-dən çox yaşayış məntəqəsini əhatə edəcək dörd zolaqlı Bərdə-Ağdam avtomobil yolu sürətləndirilmiş sürətlə inşa edilir. “Həyat Yolu” Qarabağ torpağına yeni nəfəs verəcək və regionda iqtisadiyyatın tezliklə bərpasının təməlini qoyacaq.
Azad edilmiş ərazilərin tarixi irsi və potensialı nəzərə alınaraq burada 4 regional mərkəzin yaradılması planlaşdırılır. Ağdamda sənaye, Cəbrayılda logistika və ticarət, Şuşada mədəniyyət və turizm, Kəlbəcərdə mədənçilik və turizm mərkəzləri yaradılacaq.
Gələcək istehsal sahələri üçün regionda lazımi infrastrukturun yaradılması məqsədilə mayın 28-də dövlət başçısı tərəfindən Ağdam Sənaye Parkının təməli qoyulub. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi tərəfindən yaradılacaq bu park Azərbaycan ərazisində beşinci Sənaye Parkı olacaq. Digər sənaye parkları barədə - 16 iyul tarixli məqalədən tanış olmaq olar.
Sənaye klasteri üçün ayrılan sahə işğaldan əvvəl də sənaye istehsalı üçün istifadə edilib. Park Ağdam ətrafında 190 hektar ərazidə tikiləcək və Ağdam şəhərinə çəkilməsi planlaşdırılan əsas avtomagistral və dəmir yolu kommunikasiyalarının kəsişməsində yerləşəcək.
Hazırkı mərhələdə Ağdam Sənaye Parkının Baş Planı üzərində iş aparılır, ərazinin özündə isə minatəmizləmə prosesi sürətlə davam edir. Ağdam rayonunun mina sahələrinin xəritələrinin əldə olunması istehkamçıların işini asanlaşdırır, lakin ərazinin mina və mərmilərdən dərin və hərtərəfli təmizlənməsini tələb edən minatəmizləmə prosesinin özünü sadələşdirmir.
Parkın inkişafı mərhələli şəkildə həyata keçiriləcək. Birinci mərhələdə Agentlik inzibati binaların və parkın işçiləri ilə rezidentləri üçün yaşayış yerlərinin salınacağı 76 hektar ərazinin "mənimsənilməsinə" başlamağı planlaşdırır. Parkın hərtərəfli fəaliyyətinin təmin edilməsi naminə işçilərin burada yaşaması üçün şərait yaradılacaq.
Minaların təmizlənməsindən sonra, parkın 76 hektarlıq ərazisində ilk tikinti işlərinin 2022-ci ildə başlaması planlaşdırılır ki, bu da Ağdam Parkında ilk rezidentlərin görünməsinin uzaqda olmadığını göstərir.
Ağdam Sənaye Parkının yaradılması Azərbaycanda artıq fəaliyyət göstərən dörd parkın uğurlu təcrübəsi, eləcə də beynəlxalq təcrübə nəzərə alınmaqla həyata keçiriləcək.
Burada rezidentlər dövlət tərəfindən torpaq sahəsi, nəqliyyat və kommunal xidmətlər də daxil olmaqla lazımi infrastrukturla təmin olunacaq. Aşağı kirayə haqqı, gəlir və əmlak vergisindən 10 il müddətinə, habelə istehsal məqsədləri üçün avadanlıq və texnologiyaların gətirilməsi halında ƏDV və idxal rüsumlarının ödənilməsindən müvafiq olaraq 10 və 7 il müddətinə azad edilmə sənaye parklarının rezidentləri üçün əlavə stimul olacaq.
Sənayeləşmə prosesi mərhələli şəkildə həyata keçiriləcək. İlkin tapşırıq Ağdam şəhərinin və ona bitişik qəsəbələrin abadlaşdırılması olduğundan, təbii olaraq, ilk mərhələdə tikinti materialları istehsal edən şirkətlər parkın rezidentləri olacaq. Bundan əlavə, 5 hektar sahə tikinti materiallarının alış-verişi üçün ayrılacaq. Üstəlik, tikinti materiallarının satışı üçün yerlər ilk növbədə, park ərazisində öz istehsalını təşkil edən şirkətlərə veriləcək.
İkinci istiqamət - qida və emal sənayesidir. İnsanların azad edilmiş ərazilərə qayıtması ilə burada kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı üçün imkanlar yaradılacaq. Sovet dövründə üzümçülük, meyvəçilik, tərəvəzçilik, taxılçılıq, pambıqçılıq və kənd təsərrüfatının digər sahələri uğurla inkişaf edirdi, xammal bazası mövcudluğu halında isə şərabçılığı inkişaf etdirmək, meyvə-tərəvəz konservləşdirilməsi və emal sənayesinin digər sahələri üzrə istehsalı yoluna qoymaq asanlıqla mümkün olacaq. Kənd təsərrüfatı və qida sənayesinin inkişafı ilə yanaşı, parkda məhsulların saxlanması və qablaşdırılması üçün sahələr ayrılacaq. Beləliklə, bitkilərin becərilməsi, onların emalı və hazır məhsulun əldə olunması da daxil olmaqla, “sahədən piştaxtaya” prinsipi üzrə tam istehsal dövrü təmin ediləcək. Bu, nəqliyyat xərclərini azaltmağa və əldə olunan məhsulun rentabelliyini artırmağa imkan verəcək. Parkın ərazisində yük maşınlarının parklanması üçün də sahə ayrılacaq.
Müəssisələrin sənaye parklarında yerləşdirilməsi istehsal növündən asılı olaraq və bütün tikinti norma və qaydaları nəzərə alınmaqla həyata keçirilir, ekoloji cəhətdən təmiz zona elan edilmiş Qarabağ regionunda isə ətraf mühit məsələləri birinci növbədə dayanacaq. Yaşayış ərazilərinə bilavasitə yaxın məntəqələrdə yüngül və qida sənayesi müəssisələri yerləşəcək. Yaşayış məntəqəsindən 500 metr məsafədə tikinti materialları istehsalı müəssisələri, 1000 metr məsafədə isə ağır sənaye müəssisələri yerləşəcək.
Agentlik artıq Azərbaycanın iş adamlarından Ağdam sənaye parkında istehsal təşkil etmək arzusunu ifadə edən müraciətlərini qəbul etməyə başlayıb. Parkın rezidentləri olmaq istəyənlərin əksəriyyəti tikinti materialları istehsal edən şirkətlərdir. Onlar beton zavodu yaratmaq, mülki tikinti sahəsində gələcək istifadə üçün metal konstruksiyaların istehsalını, yığımını və ya mebel istehsalını təşkil etmək niyyətlərini ifadə ediblər.
Azərbaycanın işğaldan azad edilən ərazilərində məsələlərin mərkəzləşdirilmiş qaydada həlli ilə bağlı yaradılan Əlaqələndirmə Qərargahı nəzdində fəaliyyət göstərən İdarələrarası Mərkəzin İqtisadi Məsələlər üzrə işçi qrupunun məlumatına əsasən, bu günə qədər Ağdam Sənaye Parkı üçün artıq 12 potensial rezident seçilib.
Məlumata görə, azad edilmiş ərazilərdə sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar avqustun əvvəlinə 676 müraciət daxil olub. İnvestisiya layihələrinin prioriteti təhlil edilir, potensial layihələr müəyyənləşdirilir və məlumat bazasına daxil edilir. Həmçinin iş adamlarının razılaşdırılmış cədvəl və marşrut üzrə azad edilmiş ərazilərə səfəri planlaşdırılır.
Sənaye parkları – dövlətlə özəl sektor əməkdaşlığının uğurlu modelidir. Ağdam Sənaye Parkının infrastrukturuna qoyulmuş dövlət investisiyaları Qarabağda katalizator rolunu oynayacaq və özəl investisiyalar üçün zəmin yaradacaq. Demək olar ki, bütün rəsmi görüşlərdə xarici ölkələrdən olan investorlar işğaldan azad edilmiş torpaqların bərpası proseslərinə, “Ağıllı Şəhər”, “Ağıllı Kənd” və “Yaşıl Enerji” layihələrinin həyata keçirilməsində iştiraka dəvət olunurlar. O cümlədən, Türkiyə, İsrail, Çin, İtaliya və digər ölkələrdən olan investorlar uğurlu şəkildə nəqliyyat yollarının kəsişməsində yerləşən Ağdam sənaye parkının rezidentləri olmağa dəvət olunur. Park birgə müəssisələr və biznes layihələri üçün ideal məkandır.
