“Utro.Ru”: “Xocalı qətliamı”: Azərbaycan xalqının faciəsindən 30 il ötür"

“Utro.Ru” internet nəşri Xocalı soyqırımının 30-cu ildönümünə həsr olunmuş məqalə dərc edib.

“Report” məqalənin mətnini təqdim edir:

"Postsovet məkanının tarixində bir xalqın digər xalqa qarşı etdiyi dəhşətli qəddarlığın çoxlu faciəli səhifələri var. Xocalı qətliamı da onlardan biridir. Fevralın 26-da Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı baş vermiş qanlı hadisələrin 30-cu ili tamam olur. 1992-ci ildə bu hadisə zamanı Xocalı şəhərinin yüzlərlə sakini, o cümlədən qadınlar və uşaqlar öldürülüb, yaralanıb və ya itkin düşüb.

Xatırladaq ki, SSRİ yenicə dağılmışdı və onun xarabalıqlarında çaşqınlıq, xaos hökm sürürdü ki, bu da bir sıra regionlarda xalqların qırğınına çevrilirdi. Bu dövrdə bütün Qafqaz alovlanıb: 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana ərazi iddiaları səbəbindən Qarabağ müharibəsi başlayıb.

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni hərbçiləri azərbaycanlıların məskunlaşdığı Xocalı şəhərini zəbt ediblər. Onu tamamilə mühasirəyə aldılar. Orada telefon rabitəsi dayandı, işıq, istilik və su kəsildi. Saat 23:00-da atışma başladı, gecə saat 1-də piyadalar şəhərə girdi və səhər saat 7-də müdafiəçilərin müqaviməti yatırılıb.

Erməni mənbələri şəhər sakinlərinin gözlənilən hücumla bağlı guya xəbərdarlıq edildiyini, lakin dinc əhalinin təxliyəsinin baş tutmadığını iddia ediblər. Hüquq müdafiəçilərinin fikrincə, insanların çıxarılması ilə bağlı heç bir açıqlama işğalçıların tələbi ilə evlərini və mənzillərini tərk etməkdən imtina edən dinc əhalinin kütləvi qətlinə haqq qazandıra bilməz.

Xocalıda qətliam faktı beynəlxalq təşkilatların (HRW, “Memorial” və s.) hesabatlarında öz əksini tapıb və dünya ölkələrinin bir çox parlamentləri tərəfindən tanınıb. Həmin faciənin dəhşətlərini Tomas de Vaal (“Qara bağ”) və Yuri Romanov (“Müharibəni çəkirəm”) kimi yazıçılar öz kitablarında təsvir ediblər.

Hüquq müdafiəçilərinin bildirdiyinə görə, şəhərin süqutundan sonra dörd gün ərzində təkcə qonşu Ağdama 200-ə yaxın meyit gətirilib ki, onlardan 13-ü uşaq, 51-i qadındır. Onların böyük əksəriyyəti güllə yaraları alıb, bəziləri küt əşyalarla vurularaq öldürülüblər. Bundan əlavə, ölənlərin cəsədlərinin təhqir edilməsi, o cümlədən baş dərisinin soyulması faktları qeydə alınıb, bir qızın yalnız başı qalıb.

Xocalı faciəsi dəhşətli rəqəmlərlə yadda qalıb: 613 nəfər, o cümlədən həmin qış gecəsində donub qalanlar (63 uşaq, 106 qadın, 70 qoca) və 8 ailə tamamilə məhv edilib. 487 yaralı arasında 76 uşaq var, daha 150 nəfər itkin düşüb. 5 379 vətəndaş daimi yaşayış yerini tərk etmək məcburiyyətində qalıb.

İndiyədək Ermənistanda dinc əhalinin qətlinə görə heç kim mühakimə olunmayıb. Üstəlik, qətliam faktı barədə danışılmır, hətta bəzən ölkə rəhbərliyi tərəfindən hadisəyə haqq da qazandırılır".