“The Peninsula”: Oxçuçayın çirkləndirilməsi insan sağlamlığı üçün son dərəcədə təhlükəlidir

Transsərhəd çay olan Oxçuçay hər zaman Ermənistan ərazisində səyane suları ilə çirkləndirilib. Belə ki, bu çaydan sənaye obyektlərinin kollektoru qismində istifadə edilib. Bu, sözügedən çayın su resurslarının Azərbaycan ərazisində istifadə üçün yararsız hala gətirib.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə Qətərin “The Peninsula” nəşrində dərc olunmuş “Azərbaycan transsərhəd Oxçuçay çayının çirkləndirilməsi ilə bağlı həyəcan təbili çalır” başlıqlı məqalədə deyilir.

Qəzet yazır ki, ölkənin su resurslarının 70%-i qonşu ölkələrdə formalaşan su kütlələrindən son dərəcə asılıdır, Oxçuçayın suyundan isə suvarmada geniş istifadə edilir. Çayın aşağı axarı Araz çayına tökülür, bununla da bu çayın suyunun keyfiyyəti də kənd təsərrüfatı sənayesi üçün yararsız hala gəlir.

Ermənistanda fəaliyyət göstərən mis-molibden zavodunun və mis-filiztəmizləyici kombinatın tullantılarının suya axıdılması nəticəsində ətraf-mühitə böyük həcmdə ağır metal duzları atılır.

Oxçuçayın çirklənməsi faunanın məhv olması ilə yanaşı həm də insan sağlamlığı üçün son dərəcə təhlükəlidir. Belə sudan istifadə həzm pozuntuları, böyrəklərdə və sümük toxumasında destruktiv proseslərdan tutmuş orqanizmin ürək-damar, əsəb və və qan dövranı sistemlərinin xəstəlikləri kimi çox zərərli fəsadlara səbəb ola bilər.

Sadalanan 2 müəssisə tərəfindən dünya ekoloji standartlarının pozulmasına etinasız yanaşma faktını Ermənistanın dövlət orqanlarının, həmçinin erməni eko-fəallarının hesabatlarında da vurğulanır.

2021-ci ilin yanvar-mart aylarında bu çaydan götürülmüş su nümunələri üzərində aparılmış laboratoriya analizinə görə, çayda ağır metal tərkibinin çox olduğu aşkarlanıb. Bundan başqa, Oxçuçay hövzəsində farel balıqlarının və (Qırmızı Kitaba düşmüş) digər balıq növlərinin kütləvi məhv olması qeydə alınıb.

Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin hesabatına görə, bu çayda mis-molibdenin miqdarı normadan 2, dəmirin 4, nikelin isə 2 dəfə artıqdır. Çayın suyunun rənginin ağ və tünd sarı rəng alması bununla izah edilir.

Çayın suyundan götürülmüş nümunələrin və çöküntülərin son təhlili Nazirliyin sifarişi ilə Almaniyada yerləşən, beynəlxalq akkreditasiyadan keçmiş və sertifikatlaşmış SGS laboratoriyasında aparılıb. Hesabatlar göstərir ki, çayın çirklənmə səviyyəsi kritik həddə çatıb.

Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ekoloji təhlükə və Oxçuçayın kritik vəziyyəti ilə bağlı beynəlxalq təşkilatlara müraciət edib. Məqsəd daimi çirklənmə səbəbindən çay və onun eko-sistemi üçün mövcud ekoloji risklər barədə ictimaiyyəti məlumatlandırmaqdır.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi beynəlxalq təşkilatlarla yanaşı həm də Almaniya Bundestaqına, onun Yaşıllar fraksiyasına müraciət edərək ətraf-mühit və insan sağlamlığı üçün ciddi təhlükəni vurğulamaqla diqqəti bu məsələyə yönəltməyi xahiş edib.