Musiqi səsləri, dəhlizdə gəzişən kiçik balerinalar - REPORTAJ

Bakı. 22 may. REPORT.AZ/ Azərbaycanda xoreoqrafiya sənətinin təməli qoyulan, klassik və xalq rəqslərinin inkişafına təkan verən yeganə məkan Bakı Xoreoqrafiya Məktəbidir. Akademiya ümumi təhsil (ibtidai, ümumi orta və tam orta təhsil), orta ixtisas və ali təhsil (bakalavr, magistr, doktorantura) pillələri üzrə təhsil proqramı və əlavə təhsilin müvafiq istiqamətlərini (ixtisasartırma, kadrların yenidən hazırlanması, stajkeçmə və kadrların təkmilləşməsi, təkrar ali təhsil və orta ixtisas təhsili, dərəcələrin yüksəldilməsi) həyata keçirir. "Report"un əməkdaşları Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasını ziyarət edib, onun fəaliyyəti ilə yaxından tanış olub. 

Akademiyanın qısa tarixçəsi

Sanki orta məktəb təəssüratı yaradan Akademiyada üç təhsil pilləsi üzrə tədris aparıldığından gəzintiyə məktəb pilləsindən başlayırıq. Əvvəlcə Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının yaranma tarixinə qısa nəzər salaq: 

Bakıda balet studiyasının mövcud olması barədə ilk məlumatlar 1922-ci ilə təsadüf edir. 1923-cü il avqustun 18-də Xalq Maarif Komissarlığı Kollegiyasının qərarına əsasən paytaxtda ritm və rəqs studiyası açılıb və “Balet studiyası” adlandırılıb. Artıq 1929-cu ildə Xalq Maarif Komissarlığı Kollegiyasının qərarına əsasən studiya Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinə çevrilib. 1935-ci ildə məktəb Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarları Şurasının qərarı ilə Bakı Xoreoqrafiya Texnikumu, 1962-ci ildə isə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin Ali və Orta İxtisas Təhsili Komitəsinin qərarı ilə Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyi nəzdində Bakı Xoreoqrafiya Məktəbi adlandırılıb. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 aprel 2014-cü il tarixli sərəncamı ilə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin bazasında Bakı Xoreoqrafiya Akademiyası fəaliyyətə başlayıb. Hazırda Akademiyanın rektoru, əməkdar elm xadimi, professor Timuçin Əfəndiyevdir. 

İbtidai siniflər

Əvvəlcə Bakı Xoreoqrafiya Akademiyası nəzdindəki Tam orta məktəbin direktoru Bəşarət Hüseynovanın yanına yollandıq. O bildirdi ki, hazırda məktəbdə 325 şagird təhsil alır: "İldə 75 nəfərdən artıq qəbul olmur. Bizdə I sinifdən IV sinfə kimi hazırlıq mərhələsi keçirilir. Onlara gimnastika, rəqsin əsasları, ritmika ilə yanaşı, ümumtəhsil fənləri də tədris olunur. V sinifdən isə xüsusi siniflər - klassika və xalq bölməsi olaraq formalaşdırılır, bu da IX sinfə qədər davam edir. Uşaqların demək olar yüz faizi təhsillərini burada davam etdirirlər. Valideynlər övladlarını buraya məqsədli şəkildə gətirirlər. Demək olar çox az hallarda uşaqlar təhsillərini başqa yerlərdə davam etdirirlər. Bu da çox vaxt onların yaşayış yerlərini dəyişməsi və ya uşaqların yüngül travma alması ilə əlaqəli olur. Burada uşaqlar hər gün rəqs edirlər. Bəzən müəllim olmadan da özləri hər hansı hərəkətlər etməyə çalışırlar və bu da yüngül travmalarla nəticələnir. Yaxud orqanizmin özündə keçid dövrü ilə əlaqədar dəyişiklik olur".

Şagirdlər üçün xüsusi yemək proqramı

Məktəbə qəbul üçün üç turdan keçmək lazımdır. Birinci mərhələdə müraciət edənlərin ilkin bilik və bacarıqları, ikinci turda isə musiqi duyumları və plastikaları yoxlanılır. Son olaraq uşaqlar həkim nərazətindən keçirilir. Yeri gəlmişkən, məktəbdə gəzərkən bir dəfə olsun artıq çəkili şagird gözümüzə dəymədi. Direktor bunun səbəbini artıq çəkili uşaqları məktəbə qəbul etməmələri ilə izah etdi: "Biz qəbuldan sonra da şagirdlərin çəkilərini nəzarətdə saxlayırıq. Hər ayın axırı onların kiloları çəkilir. Əgər artım müşahidə olunarsa, onlar üçün məktəbin bufetində xüsusi menyu hazırlanır, mütəxəssislərimiz qidalanmaları barədə məsləhətlər verirlər".

Onun sözlərinə görə, uşaqların əksəriyyəti bura ancaq rəqs etmək istədikləri üçün gəlirlər: "Şagirdlərə I sinifdən başlayaraq rəqsin tarixi, özəllikləri, dünya xalq rəqsləri barədə məlumat verilir. Burada praktika və nəzəriyyə bir-birini tamamlayır. Uşaqlar daha çox V sinifdən etibarən fəallaşmağa başlayırlar".

Balet üçün fransız dilini bilmək şərti

Məktəbdə siniflər Azərbaycan və rus sektorlarına bölünür. I sinifdən başlayaraq şagirdlərə fransız dili tədris olunur. Bəşarət Hüseynova qeyd etdi ki, baletin vətəni Fransa olduğundan fransız dilini bilmək vacibdir: "Baletdə demək olar terminlərin əksəriyyəti fransızcadır. Bu terminləri anlamadan baleti öyrənmək bir qədər çətindir. Bunu üçün də bizdə uşaqlara fransız dili tədris olunur. Bu da onların baletin dərinliklərini qavramalarına yardımçı olur".

Musiqi dolu məktəb

Bələdçimiz Kamilə Əliyeva ilə məktəbi gəzməyə davam edirik. Məktəbdə uzun illərdir təmir işləri aparılmayıb. Dəhlizdə səslər bir-birinə qarışmışdı. Hansı qapını açsaq, rəqslər və canlı musiqi ilə qarşılaşırdıq. İbtidai siniflərin məşq otaqlarına daxil olduq. Uşaqlar arasında qızlar ütünlük təşkil edir. Canlı musiqi sədaları altında bir-birindən gözəl rəqslər edən balacalar məktəbin təmirsiz olması barədə bütün fikirlərimizi unutdurdu. Burada olan sehrli ab-hava bizi öz ağuşuna almışdı. Ona görə də vaxtın necə keçdiyini anlaya bilmədik. Otaqdan çıxıb məktəbi gəzməyə davam edirik. Bu vaxt qulağımıza xalq musiqisi sədaları gəlir. Bələdçimiz bildirdi ki, xalq rəqsləri oğlanlar və qızlar üçün ayrı tədris olunur: "Xalq şöbəsinə qəbul V və VIII siniflərdə qəbul keçirilir. Hərəkətlər fərqli olduğundan dərslər də ayrı-ayrılıqda keçirilir" .

Yeni fəaliyyətə başlayan orta ixtisas (kollec) pilləsi və yeni ixtisaslar

Akademiyanın məktəb bölməsində gəzintimizi yekunlaşdırıb orta ixtisas bölməsinə üz tuturuq. Kollec 2016-ci ilin sentyabrına qədər məktəbin tərkibində olub. Bu vaxtdan etibarən isə məktəbdən ayrılaraq sərbəst fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Binanın kollec üçün ayrılmış hissəsi yeni təmir olunub. Direktor Aynur Hüseynova qeyd etdi ki, kollecdə hazırda 89 şagird təhsil alır: "Hələlik yalnız Xoreoqrafiya sənəti ixtisası fəaliyyət göstərir. Lakin 2017-2018-ci tədris ilindən başlayaraq “Xoreoqrafiya sənəti” ixtisası ilə yanaşı, Rəqs müəllimliyi, Musiqi müəllimliyi, İnstrumental ifaçılıq, Xalq çalğı alətləri, Menecment kimi ixtisaslar fəaliyyətə başlayacaq. Kollecdə həm rus, həm də Azərbaycan bölməsi var. Qəbul zamanı rəqs müəllimliyi və xoreoqrafiya sənətinin qabiliyyət imtahanları burada götürüləcək. Ancaq musiqi müəllimliyi, instrumental ifaçılıq və xalq çalğı alətləri ixtisaslarının qabiliyyət imtahanları isə Bakı Musiqi Akademiyasında keçiriləcək".

Klassik rəqslərin üstünlüyü

Direktor ixtisas fənləri arasındakı fərqlərdən danışarkən klassik rəqsin vacibliyindən bəhs etdi: "Bizim kökümüz milli rəqslərimizdir. Klassikanı öyrənən şagird sonra milli rəqsləri öyrənə bilir. Lakin milli rəqslərdən klassikaya keçməkdə çətinlik çəkirlər".

Burada şagirdlərə yalnız bazar günü istirahət verilir. Aynur Hüseynova bunun səbəbini belə izah etdi: "Əslində, onlar bazar günü də dərsə gəlmək istəyirlər. Biz iki gün istirahət versək, sonra onlarda zədələnmələr ola bilər. Tələbələr hətta həmin istirahət günü də evdə məşqlər edirlər. Əvvəl burada trenajor zalı da var idi. Sadəcə olaraq təmirə görə hələlik qapalıdır".

Bakalavr şöbəsi

Akademiyanın bakalavr şöbəsi artıq üçüncü ildir tələbə qəbulu həyata keçirir. Burada xoreoqrafiya sənəti, sənətşünaslıq, instrumental ifaçılıq və menecmentlik fakültələri üzrə tələbələr təhsil alırlar. Şöbənin direktoru Adpin Əlizadənin sözlərinə görə, bakalavr pilləsində bu il 10 ixtisas üzrə qəbul aparılacaq: "Bu il artıq ixtisas sayında artım baş tutacaq. Bizdə həmçinin magistratura pilləsində 9 ixtisas üzrə qəbul aparılacaq. Bununla yanaşı, Akademiyada qiyabi təhsil üzrə də 9 ixtisas fəaliyyət göstərir". O qeyd etdi ki, tələbələr arasında üstünlüyü qızlar təşkil edirlər: "Birinci və ikinci qrup üzrə 65, magistratura üzrə isə 13 nəfər tələbə təhsil alır".

Akademiyada diqqətimizi çəkən nüanslardan biri şagirdlərin və tələbələrin yüksək əhval-ruhiyyəsi oldu. Burada hər kəsin üzü gülür. Musiqi səsləri, dəhlizdə gəzişən kiçik balerinalar və s. Qapıdan daxil olduğunuz andan etibarən əhvalınızın yüksəlməməsi demək olar mümkünsüzdür.

Foto: Elşən Baba