Virusun tam qarşısını alan burun spreyi hazırlanır

“Bildiyimiz kimi, virusla mübarizədə peyvəndlər qədər önəmli olan vasitələrdən biri də virusu öldürən və ya yoluxduqdan sonra onun çoxalmasının qarşısını alan farmakoloji birləşmələr və dərmanlardır. Bu istiqamətdə son günlərdə önəmli və nəticələri uğurla yekunlaşan bir tədqiqat aparılıb”.

Bunu “Report”a açıqlamasında Almaniya-Azərbaycan Radioloji və Neyroradioloji Cəmiyyətinin sədri, Köln Universiteti Klinikasının tibb elmləri doktoru, azərbaycanlı alim Nuran Abdullayev deyib.

Onun sözlərinə görə, bu tədqiqatda göstərilir ki, yoluxduqdan sonra orqanizmdə birbaşa virusu öldürən, yəni antiviral təsir edən dərmanı tapmaq yox, eləcə də virusa yoluxma prosesi zamanı bu yoluxmanın qarşısını alacaq dərmanı tapmaq da çox önəmli şəkildə kömək edə bilər:

“Belə ki, virusun orqanizmə daxil olması üçün hüceyrə membranı ilə virusun birləşməsi vacibdir və bu birləşmənin qarşısını alacaq preparat yoluxmanın da qarşısını alacaq. Tədqiqatda bu birləşmənin qarşısını ala biləcək peptidlərdən, yəni müəyyən zülallardan istifadə edilərək onlar lipidlərlə, yəni yağlarla birləşdirilib. Bu da öz növbəsində peptidlərin təsir vaxtını müəyyən qədər uzadıb. Bu effekt isə tədqiqatın nəticələrini daha da vacib edib. Yekun nəticəyə əsasən, bu effektin parainfluenzalara, influenzaya, qızılcaya və nipah virusuna qarşı da təsiri göstərilib”.

Tibb elmləri doktoru bildirib ki, artıq elmi ədəbiyyata daxil olan bu tədqiqatda yuxarıda qeyd olunan və elmə məlum olan bu lipopeptid birləşməsi profilaktika məqsədilə virusa qarşı burundaxili istifadə edilib:

“Elmi tədqiqatın ilkin nəticələri ən nüfuzlu jurnallardan olan "Science"də dərc edilib. Bu profilaktikanın həm virusla kontaktdan öncə, həm də virusa yoluxduqdan sonra istifadəsi nəzərdə tutula bilər. Profilaktika dedikdə isə artıq xəstələnmiş və yataqda olan insana tətbiq deyil, həqiqətən sadəcə virusla kontakt zamanı nəzərdə tutulur. Məsələn, insanların bu dərmandan 24 saat ərzində kontaktda olduğu adamın virusa yoluxduğunu sonradan bilən zaman istifadə etməsi nəzərdə tutulur. Tədqiqatda göstərilib ki, bu birləşmə 24 saat sonra yuxarı konsentrasiyada heyvanların ağciyərlərində də qalır, orada da effekt göstərir və hətta müəyyən qədər qana da keçir. Bu zaman ərzində isə hüceyrələrə toksik təsir etməmişdir. Bundan sonra onlar virusun 8 saatdan sonra hüceyrələrə daxil olmasının qarşısının alınmasını da təsdiq edə biliblər. Sonra heyvan modelində bu birləşmənin necə istifadəsini də araşdırıblar. Belə ki, tədqiqatın önəmli olan bu nəticəsi insanlarda da təsdiqini taparsa, böyük bir uğurun başlanğıcı ola bilər. Tədqiqatda iştirak edən heyvanlara burun spreyi şəklində iki dəfə bu birləşməni vurub 6 saat sonra virusa yoluxmuş digər heyvanlarla birgə bir yerə yerləşdiriblər. Eyni zamanda burun spreyi almayan eyni heyvanları da həmin yerə yerləşdirmişlər. Nəticədə isə burun spreyi alan heyvanlarda 100 faiz müdafiə sübut edilib və digər burun spreyi almayan heyvanlar isə virusa yoluxmuş və qanlarında da anticisim tapılmışdır. Tədqiqatın digər maraqlı nəticəsi isə yeni virus ştammlarına qarşı, xüsusilə də Böyük Britaniya ştammına qarşı da effektivliyin sübut edilməsidir”.

“Sonda isə bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, bu sadəcə heyvanlar üzərində aparılan tədqiqatdır və insanlar üzərində hələ sınanmayıb. Pandemiya bitənə qədər o sınaqlar da bitərsə təbii ki, 24 saata qədər olan effektivliyi ilə virusa yoluxmaların sayını kəskin şəkildə ala bilər ki, bu da böyük bir uğurun başlanğıcı ola bilər”, - azərbaycanlı alim əlavə edib.