Sona Vəliyevanın “İşığa gedən yol” kitabının təqdimatı keçirilib

Bakı. 10 mart. REPORT.AZ/ AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının (MEK) təşkilatçılığı ilə Milli Televiziya və Radio Şurasının üzvü, şairə, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Sona Vəliyevanın “İşığa gedən yol” kitabının təqdimatı keçirilib.

MEK-in İctimaiyyətlə əlaqələr bölməsindən "Report"a verilən məlumata görə, Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru Leyla İmanova tarixən kitabxana və mətbuatın ümumi ənənələrinin, ortaq maraqlarının olduğunu deyib.

L.İmanova tarixi gerçəkliklərin çatdırılmasında Sona Vəliyevanın kitablarının mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu söyləyib. O, bu kitabların MEK-in elektron kataloquna, o cümlədən Milli Rəqəmsal Yaddaş bazasına daxil edildiyini dilə gətirib.

AMEA Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri, professor Asif Rüstəmli kitabın tərtibatına diqqət çəkərək onu yüksək qiymətləndirib. O, kitabın olduqca maraqlı bir dövrü əhatə etdiyini və bu tərtibatın da rəmzi məna daşıdığını deyib. Tarixi və ədəbi dəyərlər arasında bədii körpü yaratmaq baxımından kitabın önəmli missiya daşımasının, əhatə etdiyi dövrün müasirlərinin olduqca canlı əks etdirməsinin, obrazların canlı təqdim edilməsinin müəllifin yaradıcılıq qabiliyyətindən irəli gəldiyini vurğulayıb. Professor kitabın rəmzi mənasını İstiqlala gedən yol kimi xarakterizə edərək, Həsən bəy Zərdabi yaradıcılığının cəhalətlə savaş olduğunu deyib: “Həsən bəy Zərdabi zəkasının Azərbaycan elminin zəkası ilə bağlı olması poetik bədii baxımdan kitabda kərpic-kərpic ucaldılan Zərdabi obrazı ilə eyniləşdirilir. Bu isə əsəri daha tarixi və dolğun edir. Bütün bunlar hamısı Sona Vəliyevanın təfəkkürünün məhsuludur”.

AMEA Tarix İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, deputat Yaqub Mahmudov bir xalq kimi xaricdən gələn təsirlərin qarşısında yalnız milli-mənəvi dəyərlərə, keçmişə sahiblənərək, tarixi şəxsiyyətləri təbliğ edərək mübarizə aparılması nəticəsində mümkün olacağını bildirib. Tarixi tarixçilərdən çox ədəbiyyatçıların yaşatdığını söyləyən çıxışçı Sona Vəliyevanın bu kitabı ərsəyə gətirməsində göstərdiyi həssaslığa toxunub: “Yalnız əsərləri ilə deyil, təhsil sisteminə verdiyi töhfələr ilə də Sona Vəliyeva Həsən bəy Zərdabinin davamçısıdır”.

"Yeni Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru, millət vəkili Hikmət Babaoğlu çıxış edərək Sona Vəliyevanın yolunu təkcə ədəbiyyatçı, publisist kimi deyil, eyni zamanda sosial mühəndis kimi də incələdiyini və ərsəyə gətirdiyi “İşığa gedən yol” kitabının modern tarixi romançılığının ən gözəl nümunəsi olduğunu söyləyib.

Mətbuat Şurasının sədri, millət vəkili Əflatun Amaşov xalqın xalq olmasında şəxsiyyətlərin roluna diqqət çəkərək Mirzə Fətəli Axundovla başlayan axının Həsən bəy Zərdabi ilə davam etdiyini söyləyib: “Bu axını bu gün Sona xanım davam etdirir. Ümid edirəm ki, bu kitab Azərbaycan jurnalistlərinin stolüstü kitabına çevriləcək”.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun icraçı direktoru Vüqar Səfərli Həsən bəy Zərdabinin təkçə qəzetçi kimi deyil, maarifçi kimliyini də daşıdığını, kitabda isə bunun aydın göstərildiyini deyib. O, müəllifə belə bir nəşri ərsəyə gətirməsinə görə minnətdarlığını bildirib.

BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin dekanı, professor Cahangir Məmmədli tarixin ədəbiyyatda yaşaması fikrinin “İşığa gedən yol” kitabında daha real şahidi olduqlarına diqqət çəkib.

Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı Sona Vəliyevanı təkcə araşdırmaçı deyil, həm də Savalan ruhlu şeirlərin müəllifi, Məhsətidən axıb gələn böyük şairə nəslinin ən layiqli davamçısı kimi qiymətləndirib.

Əməkdar jurnalist Flora Xəlilzadə bildirib ki, Vətən aşiqliyinə, milli sevgiyə əsaslanaraq yazılan tarixi roman faktlara söykəndiyindən Azərbaycan tarixində rol oynamış bütün şəxsiyyətlərin obrazı kitabda əks olunub: "Bu isə mətbuat tariximizi öyrənməkdə önəmli addımdır”. 

Nazirlər Kabineti Mətbuat Mərkəzinin rəhbəri, yazıçı-publisist Akif Əli “Əkinçi” qəzetinin mədəniyyətin bütün sahələrinə bu ad altında toxunduğunu vurğulayıb: “Sona Vəliyevanın qələmə aldığı kitabın fərqliliyi onun həmin dövrün yeniliklərini mədəniyyətimizə qazandırmasıdır”.

“Ədəbiyyat” qəzetinin baş redaktoru Azər Turan Əhməd Ağaoğlunun Həsən bəy Zərdabinin torpağa tapşırılarkən dediyi “Bakının məğrib qapısından Zərdabi yola düşür, amma o qapıdan var-dövlət gəlir. Bu var-dövlət isə ləl-cəvahirat deyil, elm mədəniyyətidir” ifadəsini xatırladaraq millətin formalaşmasında bu kimi ziyalılarımızdan bəhrələndiyimiz üçün heç bir yad təsir təhlükəsinin bizə bata bilməyəcəyini söyləyib. 

Axundov adına Milli Kitabxananın direktoru Kərim Tahirov deyib ki, kitab Həsən bəy Zərdabinin ömür yoluna həsr edilsə də, bu kitab həm də onun müasirlərinin yaddaşımızda abidələrini yaradır.

Millət vəkili Elman Nəsirov Sona Vəliyevanı “söz adamı” kimi tanınmasının təsadüfi olmadığını vurğulayıb. O, Nizamilər, Füzulilər yolunda Zərdabi bulağının olduğunu, onun davamçısının isə Sona Vəliyeva kimi ziyalılar ola biləcəyini dilə gətirib.

Yazıçı-publisist Yunus Oğuz kitabın mənfi mental təfəkkürü dağıdaraq Zərdabi irsinin yeni yol açdığını söyləyib.

“İki Sahil” qəzetinin baş redaktoru, millət vəkili Vüqar Rəhimzadə kitabda çoxşaxəli fəaliyyətin yığcam şəkildə oxucuya təqdim olunmasının əhəmiyyətindən danışıb.

Ədəbi tənqidçi Vaqif Yusifli romanda Həsən bəy Zərdabinin təkçə tarixi şəxsiyyət kimi yox, həm də xalqını sevən, xeyirxah insan kimi təsvir edildiyini, əsərin bədii təxəyyülünün güclü olduğunu bildirib.

Əsərin müəllifi, fəlsəfə doktoru Sona Vəliyeva təbrik və xoş sözlərə görə qonaqlara minnətdarlıq bildirərək indiyə qədər nəzm yazmadığını qeyd edib: “Lakin mətbuat tarixini araşdırarkən Həsən bəy Zərdabiyə duyduğum doğmalıq, heyranlıq, ruh əkizliyi məni bu əsəri yazmağa sövq etdi”. S.Vəliyeva Zərdabinin millətinə olan təmənnasız sevgisinin, yorulmaz maarifpərvər fəaliyyətinin diqqətini cəlb etdiyini, keçdiyi məşəqqətli yolların özündə də bu sevgini aşıladığını qeyd edib. Görkəmli ziyalının simasında xalqımızın güc-qüvvət topladığını, Bakı Dumasında təkbaşına apardığı mübarizə zamanı iflic olduğunu və başqa faktların poetik dillə əsərdə təsvir edildiyini deyib. S.Vəliyeva romana başlamazdan əvvəl maraqlı və yeni obrazlarla əsəri zənginləşdirdiyini, Zərdabinin mütərəqqi ideyalarını dövrünün müasirlərinə də aşıladığını vurğulayıb. Müəllif təqdimat zamanı söylənilən fikirlərin onu bu sahədə çalışmalara davam etməyə həvəsləndirdiyini xüsusi vurğulayıb. S.Vəliyeva fikrində bu istiqamətdə bir neçə ideyanın olduğunu, onları gələcəkdə reallaşdırmağa çalışacağını açıqlayıb.