Amerikasayağı üsyan: Texas və suverenlik problemləri

Texas ştatı ilə ABŞ federal hökuməti arasındakı ziddiyyətlər əsl münaqişəyə və cəmiyyətdə qızğın müzakirə obyektinə çevrilir.

“Report” xəbər verir ki, yanvarın 11-də Texas Milli Qvardiyası Meksika ilə dövlət sərhədinin Egle Pass şəhərindəki hissəsinə nəzarəti bərqərar etdikdən sonra vəziyyət gərginləşib.

2021-ci ildə Vaşinqton administrasiyası miqrasiya qanunlarını yumşaltmaq qərarına gəlib, buna cavab olaraq Texas qubernatoru Qreq Abbottu “Tək Ulduz” əməliyyatının başladığını elan edib (məlum olduğu kimi, ABŞ bayrağındakı hər bir ulduz ölkənin ştatlarını təmsil edir). Bu əməliyyat çərçivəsində Texas səlahiyyətliləri 102 mindən çox qeyri-qanuni miqrantı ABŞ-nin digər ştatlarına daşıyıb.

Bundan əlavə, cənub sərhədində miqrantlarla bağlı vəziyyət Konqresdə illik büdcənin müzakirəsi zamanı demokratlar və respublikaçılar arasında fikir ayrılığına səbəb olan məsələlərdən birinə çevrilib.

Federal sərhəd agentlərinə maneələri aradan qaldırmağa icazə verən Ali Məhkəmənin qərarına baxmayaraq, Texas qubernatorunun Meksika sərhədi boyunca tikanlı məftillərin davam etdirilməsini tapşırmasından sonra vəziyyət daha da gərginləşib.

Hazırda çoxları bu problemin necə həll olunacağı ilə maraqlanır. Bir sıra ABŞ və beynəlxalq media qurumları yenidən Texasın ABŞ-dən ayrılması ehtimalından danışmağa başlayıblar.

Cənubi Metodist Universitetinin (Dallas, Texas) professoru Kel Cillson "Report"a açıqlamasında bildirib ki, o, Texasın müstəqil dövlət olması üçün imkan görmür:

“Texas ehtiyatsız insanlar tərəfindən idarə olunur, lakin o qədər də ağılsız deyil. ABŞ Konstitusiyası ştatların ayrılmasına icazə vermir. ABŞ Ali Məhkəməsi bu məsələni 1860-cı illərdə ABŞ vətəndaş müharibəsindən qısa müddət sonra “Texas Uayta qarşı” (1869) adlı proseslə təsdiqləyib. Mövcud mübahisənin ən çox ehtimal olunan nəticəsi məhkəmə mübahisələrinin davam etməsi olacaq, federal hökumət qərarların çoxunu qazanacaq və Texas müqavimət göstərməyə davam edəcək”.

Bununla belə, neft, qaz və digər təbii sərvətlərin hasilatı kimi iqtisadi amillərin Texasa güclü iqtisadiyyat və özünü təmin edən yaxşı iqtisadi bazanın inkişafına imkan verdiyinə inananlar da var. Buna görə də onlar hesab edirlər ki, federal vergilər və qaydalar iqtisadi azadlığı məhdudlaşdırır və ABŞ-dən ayrılmağın tərəfdarıdır. Texasda ABŞ daxilində dövlət üçün xüsusi rolu nəzərdə tutan “müstəsna hüquqlar” ideyası geniş yayılıb. Bir çox sakinlər öz ştatları üçün daha böyük muxtariyyət və hətta suverenlik ideyasını dəstəkləyirlər.

Texasdakı vəziyyətin ABŞ-dəki seçki kampaniyası ilə necə əlaqəsi var? Demokratlar Mərkəzi və Cənubi Amerikadan gələcəkdə vətəndaşlıq alacaq və seçkilərdə iştirak edəcək, onların namizədlərini dəstəkləyəcək miqrantların sayının artırmağa çalışır. Respublikaçılar isə mövcud vəziyyətdən narazılıqlarını ifadə edərək, qeyri-qanuni miqrant axınının qarşısını almaq və ya heç olmasa onu məhdudlaşdırmaq üçün səylər göstərirlər.

Kompleks Avropa və Beynəlxalq Tədqiqatlar Mərkəzinin elmi işçisinin Lva Sakolşikin sözlərinə görə, Bayden administrasiyası cənub sərhədində humanitar böhranın olduğunu açıq şəkildə etiraf edir. Demokratik partiya tez-tez miqrant mövqe sərgiləyir, çünki onlar demokratların gələcək seçici bazasıdır: “Baydenin bütün tədbirləri, mahiyyət etibarı ilə, məsuliyyəti Latın Amerikası ölkələrinin hökumətlərinə həvalə edir, lakin onlar uğur qazanmadılar. Son bir ay ərzində biz Bayden administrasiyasının miqrasiya axınlarını tənzimləmək və böhranı həll etmək iqtidarında olmadığını etiraf etdiyini gördük. Digər tərəfdən, bu, demokratlara yeni seçiciləri öz tərəflərinə cəlb etməyə kömək edə bilər”.