Fransanın anti-Azərbaycan təşəbbüsləri - Yelisey sarayının uğursuzluqlar seriyası - TƏHLİL

Ali dəyərlərdən dəm vuran, digər dövlətlərə və xalqlara dərs keçməyə çalışan Fransa xarici və daxili siyasətdə uğursuzluqlar yaşayır. İndiki rəhbərliyin yarıtmaz siyasətinin nəticəsidir ki, ölkə problemlərdən çıxa bilmir. Bunun da tək bir səbəbi var - ədalətsiz və qərəzli mövqe.

Qarabağ müharibəsində əldə etdiyi qələbə ilə ərazi bütövlüyünü bərpa edən Azərbaycana qarşı yürütdüyü siyasət də bu qəbildəndir. Emmanuel Makronun Fransası məhz bu qələbədən sonra qlobal erməni şəbəkəsi ilə birlikdə yeni mübarizəyə start verdi. Son dörd ildə ölkəmizə qarşı beynəlxalq hüquq müstəvisində və informasiya cəbhəsində irimiqyaslı şər-böhtan kampaniyası aparılır.

İkinci Qarabağ müharibəsi həm regional, həm də lokal olaraq son 30 ildəki status-kvonu dəyişdirdiyi üçün bir sıra qlobal güclərin maraqlarına toxunub. O cümlədən Fransanın da siyasi və iqtisadi maraqlarının zədələndiyi aşkar görünür. Fakt odur ki, sabiq fransız prezidentlər - Fransua Mitteran, Jak Şirak və Fransua Hollandın dövründə qismən balanslı Fransa-Azərbaycan münasibətləri 2020-ci ildə Qarabağda geosiyasi mənzərənin dəyişməsindən sonra xüsusilə gərginləşib.

Fransa həm öz qanunverici orqanları, həm də üzv olduğu bütün beynəlxalq təşkilatlar vasitəsilə anti-Azərbaycan gündəliyini irəli sürməyə çalışır. Ölkəmizə qarşı qətnamə layihələri irəli sürür, yalan və böhtanlarla dolu informasiya müharibəsi aparır, iqtisadi təzyiq göstərir, Ermənistanı müasir hücum silahları ilə təchiz edərək regionumuzda militarizasiya siyasətini həyata keçirir.

Son dörd ildə Fransanın ölkəmizə qarşı aqressiv davranışları və həyata keçirdiyi hibrid müharibə nəticəsində ikitərəfli münasibətlər kəskin şəkildə zədələnərək, tarixin ən aşağı səviyyəsinə düşüb. Rəsmi Paris münasibətlərin pisləşməsində ölkəmizi ittiham edir, Azərbaycanın Fransaya qarşı qərəzli olduğunu, “fransız kolonializmi” siyasəti ilə qlobal gündəm yaratmağa çalışdığını bəhanə edərək, o cümlədən guya Azərbaycanın 2024-cü ildə keçiriləcək Paris Olimpiya oyunlarını boykot etməyə çağırdığına dair saxta iddialar səsləndirir. Eləcə də, bölgədə ayırıcı xətlərin çəkilməsinə və Ermənistanı birtərəfli qaydada bölgədə dağıdıcı siyasət yürütməyə sürükləyir, sülh danışıqlarından uzaqlaşdırmağa çalışır.

Bir mühüm məsələ ondan ibarətdir ki, Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında aparılan son sərhəd razılaşması, sülh danışıqlarına hələ də, reaksiya verməyib. Bu da rəsmi Parisin iki ölkə arasında münsibətlərin normallaşmasına qarşı olduğunu sübut edir. Yəni hədəf və prioritet heç də iki ölkə arasında sülhün əldə olunması deyil, bölgədə müharibə və qarışıqlıq yaratmaqdır.

Uğursuz, puç olan təşəbbüslər

Maraqlıdır ki, Fransa anti-Azərbaycan təşəbbüsləri dəfələrlə uğursuz nəticələnsə də, geri çəkilmir. Faktlara müraciət edək. 2020-ci ilin oktyabrında BMT Təhlükəsizlik Şurasında (TŞ) Fransa tərəfindən də dəstəklənən TŞ Sədrinin Bəyanatı uğursuz nəticələnib. 2021-ci ilin iyununda BMT TŞ-də Fransa tərəfindən qətnamə layihəsi qeyri-rəsmi irəli sürülmüş, lakin bu layihəni irəlilətmək mümkün olmayıb. 2022-ci ilin sentyabrın 13-də Ermənistanın müraciəti və Fransanın birbaşa dəstəyi ilə BMT TŞ-nin Azərbaycan-Ermənistan mövzusunda açıq müzakirələri keçirilib. Fransa TŞ adından mətbuat bəyanatının qəbul edilməsi təşəbbüsünü irəli sürsə də, buna nail ola bilməyib. 2022-ci ilin dekabrın 20-də Laçın yolunun “bağlanması” ilə əlaqədar Ermənistanın rəsmi müraciəti ilə BMT TŞ-nin açıq müzakirələri keçirilib və iclasda Fransa TŞ Sədrinin Bəyanatının qəbul edilməsi təşəbbüsünü elan edib.

Sənəd layihəsinin dörd dəfə yenilənmiş versiyası Fransa tərəfindən irəli sürülsə də, layihə üzrə konsensusa nail olunmayıb. 2023-cü ilin iyul-avqust aylarında Laçın yolundakı vəziyyətlə əlaqədar TŞ-nin iclasının çağırılması və sənədin qəbulu təşəbbüsü olub. 2023-cü il sentyabrında Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilən antiterror tədbirləri ilə əlaqədar Ermənistanın rəsmi müraciəti və Fransanın birbaşa səyi ilə TŞ-nin iclası da uğursuz nəticələnib. 11 oktyabr 2023-cü ildə Fransa BMT TŞ-nin Ermənistan-Azərbaycan mövzusunda qətnamə layihəsini irəli sürüb. Qətnamədə “Dağlıq Qarabağ”ın erməni əhalisinin geri qaytarılması üçün şərait yaradılması və Azərbaycanın müvafiq siyasətinə görə cəzalandırılması tələbləri yer alıb. Hətta Ermənistan özü bu təşəbbüsdə iştirak etməyib. Layihə TŞ üzvləri tərəfindən dəstəklənməyib. Fransa ilkin irəli sürdüyü və anti-Azərbaycan mahiyyətli layihəyə sonradan bəzi düzəlişlər etmək məcburiyyətində qalsa belə, yenə də sənədin qəbulu üçün tələb olunacaq sayda üzv ölkənin dəstəyini təmin etməyə nail olmayıb.

2023-cü ilin oktyabrında BMT-nin İnsan Hüquqları Şurası (İHŞ) çərçivəsində Azərbaycana qarşı qəbul edilmiş birgə bəyanatı təşviq edən əsas dövlətlərdən biri də Fransa olmuş, həmin bəyanat bu ölkənin nümayəndəsi tərəfindən oxunub. 2023-cü ilin noyabrında İHŞ-də Universal Dövri İcmal üzrə Azərbaycanın milli hesabatının dinləmələri zamanı Fransa tərəfi ölkəmizə qarşı əsassız ittihamları ehtiva edən tövsiyələr ünvanlanıb. Parisin anti-Azərbaycan siyasəti Avropa İttifaqı çərçivəsində xüsusi ilə seçilsə də, bu təşəbbüslər uğursuzluqla nəticələnib.

Fransa Senatı və Milli Assambleyasında ümumilikdə 6 anti-Azərbaycan qətnaməsi qəbul olunub. 25 noyabr 2020-ci il tarixində Senat, yəni Fransa Parlamentinin yuxarı palatası, 3 dekabr 2020-ci il tarixində isə Milli Assambleya, yəni Fransa Parlamentinin aşağı palatası qondarma və artıq mövcud olmayan “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın tanınması haqqında qətnamə qəbul edib. Qərar Fransa hökumətinə tövsiyə xarakteri daşısa da qətnamənin müzakirəsində Fransa xarici işlər naziri Jan iv Lö Drian “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın müstəqilliyinin tanınmasına dair müzakirənin faydalı olmadığını bildirib. 15 noyabr 2022-ci il tarixində Senatın Azərbaycana qarşı sanksiyaların tətbiq olunmasına çağırış edən qətnaməsi, 30 noyabr 2023-cü il tarixində Milli Assambleyanın Azərbaycanın Ermənistana qarşı (guya) həyata keçirdiyi təcavüzün dayandırılmasını tələb edən qətnamə, 17 yanvar 2024-cü il tarixində Senatın Ermənistanın ərazi bütövlüyünü tanıyan, Ermənistanın özünü hərbi müdafiə haqqının olduğunu bəyan edərək ona hərbi yardımı dəstəkləyən və Azərbaycana qarşı sanksiya çağırışı edən qətnaməsi xüsusilə qeyd oluna bilər ki, bunların hər biri Azərbaycana qarşı saxta və yalan iddialarla doludur. 2023-cü ilin oktyabrında Paris şəhərinin meriyası Dağlıq Qarabağ ermənilərinə Paris şəhərinin fəxri vətəndaşlığının verilməsinə dair niyyət sənədi qəbul edib.

Fransanın keçmiş xarici işlər naziri Ketrin Kolonna “France Inter” TV-ə müsahibəsində “Fransa Ermənistanla bağlı susmur. Biz Ermənistanı dəstəkləyirik” açıq mesajını verdi. 7 dekabr 2022-ci il tarixində isə Fransada işgüzar səfərdə olan “Artsax Respublikasının Prezidenti” Arayik Arutyunyan Parisdə iyirmiyə yaxın aparıcı fransız mediasının iştirak etdiyi mətbuat konfransı keçirib. O, mətbuat konfransında “Artsax xalqı”nın öz vətənində mövcudluğu üçün Azərbaycan tərəfindən törədilən təhlükələrdən və bu səbəblə yaranan problemlərdən danışıb, Avropa dövlətlərindən Azərbaycanın bu davranışının qarşısının alınması üçün tədbirlər görülməsini xahiş edib.

Tək bu ilin son üç ayı ərzində Azərbaycan əleyhinə 3 qətnamə - 28 fevral 2024, 13 mart 2024, 25 aprel 2024 tarixli – qəbul olunması qlobal erməni şəbəkəsinin xüsusilə aktivləşdiyindən xəbər verir. Rəsmi Paris keçmiş Minsk qrupu ilə yanaşı, NATO çərçivəsində də Azərbaycana qarşı fəaliyyəti ilə seçilib. Ən acınacaqlı hal ondan ibarətdir ki, Fransa UNESCO kimi beynəlxalq təşkilatı özünün çirkin siyasətinin alətinə çevirib. Rəsmi Paris bu təşkilatı Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin “idarəsi” kimi istifadə edir, humanitar mahiyyətli bu təşkilatı siyasiləşdirir, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə UNESCO missiyasının göndərilməsini əngəlləyir. Fransa Senatı və Milli Assambleyasında ümumilikdə 6 anti-Azərbaycan qətnaməsi qəbul olunub.

Fransanın ölkəmizə qarşı informasiya müharibəsi

İnformasiya müstəvisində də Fransanın Azərbaycan əleyhinə təbliğat kampaniyası geniş vüsət alıb. Fasiləsiz anti-Azərbaycan verilişləri yayımlanır və məqalələr dərc edilir, ölkə rəhbərliyinə qarşı əxlaq normalarından kənar ifadələr işlədilir. Hətta Fransanın Azərbaycana qarşı ittihamları Ermənistandan daha kəskin xarakter daşıyır.

Azərbaycanın guya Fransada qeyri-sabitlik yaratmaq istiqamətində addımlar atdığına dair məlumatlar tirajlanır. Azərbaycana qarşı istifadə edilən əsas onlayn media resurslar – Le Figaro, Le Monde, Le Point, Francetvinfo.fr, La Croix, İntelligence Online və digərləridir. Azərbaycana qarşı istifadə edilən əsas onlayn media resurslar – Le Figaro, Le Monde, Le Point, Francetvinfo.fr, La Croix, İntelligence Online və digərləridir. Bununla yanaşı vurğulanmalıdır ki, Fransada Azərbaycana qarşı aparılan dezinformasiya hücumları bir mərkəzdən idarə olunur, Rafael Qluksman və şəbəkəsi tərəfindən yönləndirilir və burada Fransadakı erməni diasporu mühüm həlledici rol oynayır. Qluksman – Avropa Parlamentində siyasi korrupsiyalı deputat şəbəkəsinin başında duran şəxs olmaqla yanaşı, həm də erməni milyarder Boqosyanlar ailəsinin kürəkənidir.

O, “Daşnaksütyun”la tərəfdaşlıq sazişi olan Fransa Sosialist Partiyasının siyahısı ilə Avropa Parlamentinə salınıb. STM-nin “Avropa Parlamentində siyasi korrupsiyalı deputat şəbəkəsi” ilə bağlı təqdim etdiyi arayışlarda postmüharibə dövründə bu şəbəkənin başında duran yeni isim-Rafael Qluksmandan bəhs edilib. Qluksman Parlamentə daxil olan kimi “Avropa İttifaqında Demokratik Proseslərə Xarici Müdaxilə və Dezinformasiya üzrə Xüsusi Komissiya”nın (Special Committee on Foreign Interference in all Democratic Processes in the European Union, including Disingormation) (İMGE) təsisçisi və prezidenti olub. Bu Komitə daimi olaraq Azərbaycana qarşı (Azərbaycanda insan hüquqları pozuntuları, Dağlıq Qarabağda mədəni irsin məhv edilməsi və s. mövzularda) dezinformasiya siyasəti həyata keçirir və bunun üçün xaricdəki Azərbaycanlı “siyasi mühacirlər”dən də məharətlə istifadə edir. Bu fəaliyyətin nəticəsi tezliklə bəhrəsini verib, belə ki, biz 2022-ci ilin əvvəlindən Avroparlamentdə ölkəmizə qarşı intensiv dezinformasiya fəallığının pik həddə çatdığını müşahidə edirik. Təsadüfi deyil ki, Qluksman 2024-cü ilin mart ayında Avroparlamentin jurnalında (The Parliament Maganize) “Yüksələn ulduz” (Rising Star) adlandırılıb.

Qlobal erməni şəbəkəsi Fransa mediasında anti-Azərbaycan təbliğat kampaniyasının təşkilində özlərinə dair izi itirmək üçün “maskalanmağa” çalışsalar da, bu izlər aşkarlanmaqdadır.

Bununla yanaşı vurğulanmalıdır ki, Fransada Azərbaycana qarşı aparılan dezinformasiya hücumları bir mərkəzdən idarə olunur. Qlobal erməni şəbəkəsi Fransa mediasında anti-Azərbaycan təbliğat kampaniyasının təşkilində özlərinə dair izi itirmək üçün “maskalanmağa” çalışsalar da, bu izlər aşkarlanmaqdadır. Məsələn, Emmanuel Makronun uzun illərdir ki, telekanalları “boykot” etdiyi və efirə çıxmadığı iddia olunurdu. Nəhayət, 10 oktyabr 2023-cü ildə, prezident seçildikdən 6 ay sonra Makron ilk dəfə France2 TV kanalında “Hadisə” – “L`Evenement” adlı verilişdə müsahibə verib və bu veriliş Azərbaycana qarşı informasiya kampaniyasının mühüm bir elementinə çevrilib.

Parisin iqtisadi təzyiq vasitələri

Yeri gəlmişkən, ikitərəfli münasibətlərin gərginləşməsinə qədərki dövrdə Fransanın Cənubi Qafqazdakı ticarətinin 60 faizi Azərbaycanın payına düşürdü. 2019-cu ildə Fransanın Azərbaycandan idxalının həcmi 537 milyon dollar olub. Lakin Vətən müharibəsindən ötən 3 ildə bu rəqəm azalıb və 2022-ci ildə 51 milyon dollar təşkil edib. Yəni 2019-2022-ci illərdə Fransanın Azərbaycandan idxalında 10 dəfə azalma baş verib. Beləliklə, Azərbaycanın Fransadan idxalında deyil, Fransanın Azərbaycandan idxalında azalma müşahidə olunur ki, bu da Parisin ölkəmizə qarşı elan olunmayan, tam iqtisadi embarqo olmasa da, müəyyən səviyyədə iqtisadi təzyiqi olaraq qiymətləndirilə bilər. Müqayisə üçün qeyd etmək olar ki, 2019-cu ildə Fransanın Ermənistandan idxalının həcmi cəmi 8,7 milyon dollar, 2023-cü ildə 9,5 milyon dollar olub. 2023-cü ilin müvafiq dövrünü müqayisə etsək, həmin ildə Fransa Ermənistanla müqayisədə Azərbaycandan 15 dəfə yüksək məbləğdə məhsul idxal edib.

Göründüyü kimi, Ermənistan bir bazar olaraq Fransa üçün əhəmiyyətini ötən üç ildə artırıb. Buna baxmayaraq, iqtisadi əməkdaşlığın imkanları baxımından Azərbaycanla münasibətləri qorumaq Fransa üçün daha önəmlidir. Fransanı ən çox narahat edən məqamlardan biri keçmiş qondarma rejimin üzərindəki iqtisadi üstünlüklərini əldən buraxmasıdır. Fransa Azərbaycanla əməkdaşlıq edərək buradakı iqtisadi imkanlarını geri qazanmaq istərdi. Təsadüfi deyil ki, bu niyyət Azərbaycan tərəfindən həbs olunmuş fransız agentin dilindən səslənib. Fransa ilə Ermənistanın fəal hərbi yaxınlaşması 2023-cü ilin payızında, ölkələr silah və hərbi yardım tədarükü haqqında Saziş imzaladıqda başlayıb. 2023-cü ilin dekabrında Fransa 24 ədəd “Bastion” zirehli avtomobili Ermənistana artıq çatdırıb, əlavə olaraq 26-nın da göndəriləcəyi gözlənilir. 2024-cü il fevralın sonunda Fransa Silahlı Qüvvələr naziri Ermənistana səfər edib.

Bu yazıda da Fransanın qərəzli və ikili mövqeyini faktlarla sübuta yetirməyə çalışdıq. Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, bunlar Yelisey sarayının Azərbaycana qarşı qərəzini göstərən onlarla faktın yalnız bir hissəsidir. Bunlar dünyaya demokratiya dərsi keçməyə çalışan Parisin necə çirkin və riyakar siyasət aparmasından xəbər verir. Faktlar təsdiq edir ki, onların əksəriyyəti uğursuzluğa düçar olub. Görünən odur ki, Fransanın baş verənlərdən, yaşadığı uğursuzluqlardan dərs çıxarmağının vaxtı çatıb. Sadəcə buna qərar verə biləcək məntiqli, iradəli lider lazımdır. Bunun üçün isə əvvəlcə erməni lobbisinin təsirindən qurtulmaq lazımdır. Çünki bu halda birtərəfli siyasətə ehtiyac qalmayacaq. Deməli, ermənidən artıq erməni olmağı dayandırmaq, ölkə üçün daha praqmatik, faydalı əməkdaşlıq qurmaq lazımdır.