Açar sözü: Sarı jiletlilər

“Sarı jiletlilər”in üsyanı, pandemiya nümayişləri, təqaüdçüləri küçələrə çıxaran “pensiya islahatları”, Afrikadan qovulmaq və nəhayət, indiki vaxtda fermerlərin kütləvi “peyin aksiyaları” onun istefası üçün çox ciddi səbəblərdir.

İqtisadiyyatda durğunluq, “sarı jiletlilər”in və fermerlərin etirazları, Afrikada geosiyasi məğlubiyyətlər müasir Fransanı xarakterizə edən əsas xüsusiyyətlərdir. Emmanuel Makronun prezidentliyi dövründə bu problemlərin qabarıq şəkildə üzə çıxdığı da etiraf olunmalıdır.

Tələblərini qulaqardına vurduğu üçün “sarı jiletlilər” Emmanuel Makronun istefasını tələb etmişdi. Ancaq bu reallaşmadı. Yeni etiraz aksiyası doğdu. Fransa üçün əsas sual belə ola bilər - kəndlilərin üsyanı “sarı jiletlilərin” yarımçıq işini tamamlayacaq?

Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Fransada, eləcə də Avropada siyasi dəstəyini və imicini itirdiyini deyən natiq başda “sarı jiletlilər” olmaqla, Fransa cəmiyyətinin özünün də Makronun siyasətinə qarşı ciddi etirazlarını bildirdiklərini vurğulayıb.

Təkcə 2018-ci il noyabrın 17-də başlamış “sarı jiletlilər” hərəkatı az qala Belçika, Niderland və İtaliyanı belə əhatə etmişdi. Onda aksiya iştirakçıları yanacağın qiymətinin artması və yaşayışın bahalaşmasına etiraz edirdi. Bu nümayişlərə ölkənin bütün təbəqələrindən olan vətəndaşlar qatılmışdı.

Həmin günlərdə Fransada keçirilən rəy sorğularının nəticələrinə əsasən, respondentlərin 80 faizi “sarı jiletlilər”i dəstəklədiyini bildirmişdi. Qeyd edək ki, Yeni Kaledoniyada 3500 ilə yaxındır yaşayışın olduğu deyilir.

jiletlilər” hərəkatının bir neçə üzvünün öldürülməsi və yaralanması dövlətin apardığı daxili siyasətin heç də qənaətbəxş olmadığını, insan haqlarının kobud şəkildə pozulduğunu təsdiqləyən hadisələrdir.

“Sarı jiletlilər"in etiraz aksiyasından tutmuş müxtəlif səpkili etiraz aksiyaları onun yarıtmaz və iddialı islahat aparmaq siyasətinin törəməsidir. Yeliseyin yürütdüyü siyasət səbəbindən Fransa cəmiyyəti ksenofob ölkəni xatırladır.

Buna misal olaraq, Fransada başlayan “sarı jiletlilər”in son etiraz dalğasını göstərmək olar. Fransızların səbrini alt-üst edən digər amil Makronun pensiya islahatı olub.

“Sarı jiletlilər” hərəkatı hələ də öz tələblərinin həllinə nail olmayıb. Əslində, Fransada polis əməkdaşının 17 yaşlı əlcəzairəsilli Naeli qətlə yetirməsi Makron hakimiyyətinin irqçi mahiyyətini də aşkarladı.