Avropa yenə öz ampluasındadır, yaxud Almaniya Bundestaqı saxtakarlığı dəstəkləyir - ŞƏRH

Bakı. 2 iyun. REPORT.AZ/ Almaniya Bundestaqı mütləq səs çoxluğu ilə 1915-ci ildə Osmanlı imperiyasında baş vermiş hadisələrin "erməni soyqırımı" kimi tanınması haqda qətnamə qəbul edib. Səsvermədə iştirak edən deputatlardan biri layihənin əleyhinə səs verib, biri isə bitərəf qalıb.

Bundan sonra Türkiyə hökumətinin atacağı addımlar daha çox Avropaya qaçqın axını ilə bağlı Avropa İttifaqı ilə imzalanan mövcud anlaşmalarda özünü göstərə bilər. Çünki Almaniya bu qondarma "erməni soyqırımı" məsələsini qabardan ilk dövlət deyil.

Almaniya başda olmaqla, Avropa İttifaqına üzv dövlətlərin Türkiyə ilə əməkdaşlığı və əlaqələri genişləndirmək, habelə ölkəyə tətbiq edilən vizasız rejimin ləğvi qarşılığında qarşısına qoyduğu şərtlərdən biri türk dövlətinin terrorçuluğa qarşı qanununa yenidən baxmasıdır.

Rəsmi Ankara isə bu dəyişikliyin mümkünsüzlüyünü bildirərək, Avropa İttifaqının şərtlərinə əməl etməkdən boyun qaçırıb.

Ona görə də rəsmi Berlin qərbli müttəfiqləri ilə bərabər Türkiyəyə öz istəklərini qəbul etdirmək üçün təzyiq vasitələrindən biri kimi erməni oyuncağından yararlanmağa çalışır.

Onda belə çıxır ki, səsvermə prosesində ölkənin kansleri Angela Merkel, onun Sosial-Demokrat Partiyasında olan müavini, iqtisadiyyat naziri Ziqmar Qabriel və xarici işlər naziri Valter Ştaynmayerin iştirak etməməsi sənədin rəsmi Berlindən ötrü daha çox su bulandırmaq xarakterli olmasının göstəricisi sayıla bilər.

Elə Buntestaqın ermənilərlə bağlı qəbul etdiyi qətnamə də buna nümunə ola bilər.

Türkiyə rəsmiləri belə bir qanun layihəsinin qəbul edilməsinin iki ölkə arasında dostluq, müttəfiqlik və əməkdaşlığa ziyan vuracağını bildiriblər.

"Biz Türkiyəni ittiham etməyə cəhd edənlərin xoşniyyətli olmadıqlarını bilirik. Bütün dünyaya açıq və aydın şəkildə bəyan edirik ki, bizim bu məsələ ilə bağlı gizlədəcəyimiz heç nə yoxdur. Qoy, hərtərəfli araşdırma aparılsın, tərəflərin səhvləri aşkarlansın. Məsələyə tarixçilər qiymət verməlidirlər. Tarixi mövzunu, o cümlədən daxili məsələni siyasətin aləti etmək kökündən səhvdir", - deyə Türkiyənin baş naziri Binəli Yıldırım məsələyə münasibət bildirib.

Baş nazir xəbərdarlıq edib ki, bu sənədin qəbul edilməsi Almaniya-Türkiyə münasibətlərinə xələl gətirəcək: "Biz bunu istəməsək də, belə vəziyyətin yaranacağı şübhəsizdir. Səsvermə zamanı parlament üzvlərinin Almaniyanın 3,5 milyonluq etnik türk vətəndaşını nəzərə alacağına ümid edirəm".

B.Yıldırım deyib ki, başqa dövlətlərdə də belə qanunlar qəbul edilməsinə baxmayaraq, onların Türkiyə üçün heç bir hüquqi gücü yoxdur: "Biz belə əsassız qərarın qəbul edilməsinin tərəfdarı da deyilik".

Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Xarici əlaqələr komissiyası da Almaniya Bundestaqına göndərdiyi müraciətində bu layihənin müzakirəsinin gülünc olduğunu bəyan edib: "Almaniya Bundestaqı Türkiyə-Ermənistan əlaqələrinin qurulmasına xidmət etmək məsələsində səmimidirsə, düşmənçilik və intiqam hisslərini miras qoymamalı, tarixi təhrif etməkdən əl çəkməli, yeni nəsillər arasında dostluq və barışın yaranmasına çalışmalıdır".

Almaniya parlamentariləri öz aləmində bu yolla Türkiyə və Ermənistan arasında münasibət qurmaq istədiklərini bildirir, niyyətlərinin "keçmişin uçurumlarını aradan qaldırmaq məsələsində türklər və erməniləri dəstəkləmək" olduğunu ifadə edirlər.

Nəzərə almaq lazımdır ki, Türkiyə ilə Almaniya arasında tarixi müttəfiqlik mövcuddur.

I Dünya müharibəsi zamanı Osmanlı İmperiyası ilə Almaniya müttəfiq idi. 1914-cü ildə Osmanlı dövləti 1882-ci ildə Bismarkın yaratdığı Almaniya, Avstriya-Macarıstan və İtaliyadan ibarət "üçlər ittifaqına" qoşulmuşdu.

Sonralar bu müttəfiqlik davam edib.

Ancaq Türkiyədə pozuculuq fəaliyyəti ilə məşğul olub, ölkənin ərazisinə parçalamaq istəyənləri himayə etdiyi üçün Ankara ilə Berlin arasında zaman-zaman gərginlik yaşanıb və proses günümüzdə də davam etməkdədir. Bununla belə, hər iki dövlət NATO kimi güclü bir hərbi blokun üzvü və müttəfiqdirlər.

Erməni məsələsindən başqalarının istifadə etməsi anlaşılandır. Çünki onlar I Dünya müharibəsində Osmanlıya müharibə elan etmiş, onu parçalayıb, məhv etməyi qarşılarına məqsəd qoymuşdular. Məqsədlərinə tam çata bilmədiklərindən erməni məsələsindən Türkiyəyə qarşı istifadə etməkdədirlər. Ancaq Almaniyanın o zaman belə bir hədəfi olmamış, osmanlılarla müttəfiqlik etmişlər.

İqtisadi maraq baxımından da Türkiyə Almaniya üçün Ermənistandan daha sərfəli tərəfkeşdir.

2015-ci ildə Türkiyə Almaniya arasında illik ticarət dövriyyəsinin həcmi 36,8 milyard avro olub. Almaniyanın ən çox ixracat etdiyi ölkələri siyahısında Türkiyə 14-cü, ən çox idxalat etdiyi dövlət sırasında isə 17-ci yerdədir. Başqa sözlə, ötən il Almaniya Türkiyəyə ixracatının həcmi 22,4 milyard avro, bu ölkədən idxalat isə 14,4 milyard avrodur. Statistikaya əsasən, 2014-cü ildə Almaniyanın ixracatında Türkiyə 16-cı, ötən il isə 14-cü yerdə olub. Göstərilən hesabat ilində idxalatda uyğun olaraq 18-ci yerdən 17-ci yerə yüksəlib.

Almaniya Federal Statistika İdarəsinin məlumatına əsasən, Avropanın ən böyük iqtisadiyyata malik olan dövlətinin 2015-ci ildə ixracatının həcmi 1 trilyon 195 milyard 800 milyon avro, idxalatının həcmi isə 948 milyard avro təşkil edib.

Ötən il Ermənistanla Almaniya arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi isə 442 milyon 93 min dollar təşkil edib.

Azərbaycanın işğal altında olan torpaqlarının azad edilməsi məsələsində Almaniyanın ədalətli mövqe tutacağına şübhənin yaranması təbiidir.

Qeyd edək ki, Almaniya Azərbaycanın işğal altında olan torpaqlarının azad edilməsi məsələsində yaradılan vasitəçi ATƏT-in Minsk qrupunun üzvlərindəndir. Bundan başqa, AFR ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədridir.

Yeri gəlmişkən, Almaniya ilə Azərbaycan arasında xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 2015-ci ildə 2 mlrd. dollar təşkil edib. Almaniya Azərbaycanın xarici ticarət sahəsində əməkdaşlıq etdiyi əsas ölkələr sırasındadır.

AFR-in Türkiyə və Azərbaycanla iqtisadi əlaqələri Ermənistandan üstün bir vəziyyətdədir. Onda belə çıxır ki, almanlar milyardlardan imtina edib, özlərini tarixi "ədalətin müdafiəçisi" kimi göstərirlər.

Ancaq bunun heç də belə olmadığı sirr deyil. Türkiyənin də yaxın olduğu Orta Şərq bölgəsində nüfuzu və gücü var. Bölgədə xəritənin və ya iki ölkənin siyasi-inzibati xəritəsinin dəyişəcəyi nəzərə alınarsa, bu güc isə perspektivdə başqa qərblilər kimi Almaniyaya da mane ola bilər. Ona görə də alman dövləti indidən Türkiyəni erməni oyuncağı ilə hədələyir.

Ancaq qərblilər nədənsə onlar üçün ən etibarlı müttəfiqin Türkiyə olacağını unudurlar. Öz torpaqlarında Suriya və İraqdan olan 3,5 milyon qaçqını qəbul etmiş ölkənin, Türkiyənin dövlətçilik ənənələrini deyəsən nəzərə almaq istəmirlər.

Ola bilsin, Avropa İttifaqı yenə də nəyi isə hələ anlamayıb, ya da gec anlayacaq.

Almaniya kansleri Angela Merkel "Bunte" jurnalına müsahibəsində deyib: "Avropa qaçqınların gəldiyi ölkələrdə vəziyyətin acınacaqlı olduğunu çox gec anladı".

Görünür, avropalılarda belə hal olur. Elə ona görə də 101 il öncə baş verən məsələ ilə bağlı çıxardıqları qərar da saxtakarlığı dəstəkləyir. Başqa nə deyəsən, ax, Avropa, Avropa...